Alergia w ciąży – czy alergie sezonowe możemy leczyć?

Do publikacji kolejnego artykułu skłoniła mnie sytuacja, jaka panuje od kilku dni w moim własnym domu. Mój mąż i mój synek Roger od kilknastu dni zmagają się z objawami alergii sezonowej.

Kuba co roku na przełomie kwietnia i maja mówi mi to samo „Nicola Ty mnie nie rozumiesz, Ty nie wiesz jak człowiek się fatalnie czuje jak ma tę alergię”. Apsik! Potem bierze leki i nagle, niemalże magicznie, czuje się lepiej. Być może dlatego, ja jakoś tak bardzo nie uważałam, że chłopak cierpi – z resztą pewnie znacie te powiedzenia, że dla mężczyzny katar to „koniec świata” 😉

Przyznaję się, bagatelizowałam coroczne objawy mojego męża – aż do tego roku kiedy to po raz pierwszy do naszych „domowych sezonowych alergików” dołączył Roger. Ma spuchnięte oczy, katar i co bardzo charakterystycznie mówi „Dziś mam zły humor ” .

Na szczęście, leki u niego działają tak samo dobrze jak u jego taty. Dlaczego w ogóle Wam o tym piszę we wstępie do artykułu skierowanego nie do małych ani dużych chłopców a do kobiet w ciąży? Ponieważ… chciałam się Wam przyznać, że mimo, iż jestem lekarzem, to ja na alergiach się bardzo „średnio” znam.  I nie miałabym odwagi napisać pełnego artykułu na ten temat dla kobiet, moich pacjentek tych na żywo, jak i Was czyli moich czytelniczek i w pewnym stopniu wirtualnych pacjentek.

Sezonowe alergie w ciąży nie są na szczęście bardzo częste. W okresie ciąży często objawy potrafią być wyciszone (więcej o tym poniżej). Zdarzało mi się jednak mieć ciężarne pacjentki, które tak jak mój mąż i syn w sezonie pylenia danego alergenu, miały ten przysłowiowy „zły humor” i męczący katar.

Nauczyłam się od mojego medycznego autorytetu, pani Docent Opoń-Bomby, jakie leki mogę bezpiecznie przepisywać tym pacjentkom, a jeżeli te leki nie pomogą, kieruję pacjentki do alergologa. Dlatego przygotowując ten temat dla Was poprosiłam o pomóc Joannę, która pracuje jako alergolog. Zapraszam.

---

Sezonowy alergiczny nieżyt nosa w ciąży (SANN)

Sezon pylenia roślin w pełni, a wiele osób zmaga się z objawami sezonowego alergicznego nieżytu nosa (SANN). Choroba ta występuje u ponad 9 milionów Polaków. Nieleczona negatywnie wpływa na jakość i komfort życia pacjentów, zmniejszając produktywność i pogarszając codzienne funkcjonowanie.

Przyczyną choroby SANN jest nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na alergen, który u zdrowej osoby nie powoduje objawów. Kobiety w ciąży mogą inaczej odczuwać objawy alergiczne.

Podczas ciąży dochodzi do zmian w układzie immunologicznym. Organizm matki musi nauczyć się tolerować rozwijający się płód, który zawiera obce dla niej komórki. Brak reakcji na te w połowie obce komórki to tzw. immunologiczny paradoks ciąży. W ciąży dochodzi do zmian funkcji i liczby wielu elementów układu immunologicznego. 

U kobiety w ciąży objawy:

• mogą być podobne jak przed okresem ciąży,
• może dojść do nasilenia objawów alergii,
• może dojść do wyciszenia choroby. 

W każdym przypadku objawy powinny być dobrze kontrolowane i pacjentka nie powinna odczuwać nasilonych dolegliwości z powodu choroby alergicznej, takich jak: katar, kichanie, łzawienie i świąd oczu czy nosa.

Eksperci Polskiego Towarzystwa Alergologicznego przestrzegają, że kontrola objawów jest szczególnie istotna w obecnej sytuacji pandemii. Objawy SANN mogą być przyczyną częstszego, zarówno odruchowego, jak i świadomego kontaktu rąk z oczami i nosem, czego należy unikać w czasie pandemii.

Co możemy zrobić, żeby zmniejszyć objawy?

Ograniczyć ekspozycję i dostawanie się alergenów do naszego organizmu. Możemy to osiągnąć poprzez następujące czynności: 

• mycie twarzy po przyjściu z dworu,
• częstsze mycie włosów, w których gromadzą sie pyłki,
• przepłukiwanie nosa solą morską kilka razy dziennie,
• przepłukiwanie oczu solą fizjologiczną kilka razy dziennie,
• ograniczenie do minimum sytuacji sprzyjających przedostawaniu się pyłków do mieszkania – wiele osób odnosi korzyści po zastosowaniu oczyszczacza powietrza,
• ograniczenie wychodzenia na powietrze w okresie największego pylenia, a będąc na powietrzu nakładanie maseczki,
• zakładanie okularów przeciwsłonecznych, gdy wychodzisz na powietrze,
• po powrocie do domu zmiana odzieży, najlepiej niezwłocznie po wejściu do mieszkania, w przedpokoju,
• częstsze pranie ubrań, na których były alergeny, najlepiej po każdym założeniu – niesuszenie ubrań na powietrzu w wietrzne dni, bo będą osadzały się na nich alergeny,
• jeśli jest taka możliwość, warto wyjechać w inne miejsce np. w okolice dużego zbiornika wodnego (ponieważ pyłki łatwiej osadzają się na wodzie i stężenie ich jest dzięki temu niższe w ich okolicy).

Obecnie mamy szczyt pylenia brzozy. Natomiast już za około dwa tygodnie rozpocznie się sezon pylenia traw. Alergeny pyłku traw są w Polsce najczęstszą przyczyną objawów okresowego alergicznego nieżytu nosa i sezonowej astmy atopowej.

Warto zidentyfikować, który alergen powoduje objawy. W tym celu polecam śledzić komunikaty aerobiologiczne, które informują, co w danym momencie pyli. Pomoże to nakierować lekarza podczas wizyty i skrócić czas do postawienia diagnozy. W przyszłości pozwoli na przygotowanie się na ten okres i zastosowanie leczenia objawowego wcześniej. Ponadto u osób, które będą tego wymagały pozwoli na skuteczne dobranie immunoterapii czyli leczenia przyczynowego.

Jeżeli kobieta w ciąży odczuwa objawy alergicznego nieżytu nosa, to są dostępne leki, które są bezpieczne w ciąży i po konsultacji lekarskiej mogą być jej przepisane. Są to m.in. niektóre doustne leki przeciwhistaminowe przyjmowane, leki donosowe czy dospojówkowe.

Leki, które są stosowane w ciąży mają kategorię B wg FDA, czyli uważane są jako bezpieczne w tym okresie. Wiele z tych leków jest dostępnych bez recepty.

Jednak ważna uwaga – nie powinniście stosować tych leków w ciąży „na własną rękę”, zawsze powinna to być decyzja Waszego lekarza prowadzącego ciążę, lekarza rodzinnego lub, jeżeli jesteście pod kontrola alergologa, jego decyzja.

Są to leki z grupy cetyryzyna, lewocetyryzyna i loratadyna. Z leków donosowych stosujemy preparaty z budezonidem.

Jeśli pacjentka była odczulana przed ciążą, to w ciąży immunoterapię kontynuujemy. 

Podsumowując zidentyfikujcie uczulające Was alergeny, unikajcie kontaktu z nimi w okresie największej ekspozycji i stosujcie regularnie leki przepisane przez lekarza, aby choroba była w pełni kontrolowana. 

Autor artykułu: lek. Joanna Jamróz-Brzeska – lekarz w trakcie specjalizacji z alergologii, profil na Instagramie @mama_alergolog

• Stanowisko grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w sprawie postępowania u chorych na astmę i choroby alergiczne w okresie pandemii SARS-CoV-2.

Marek L Kowalski i współautorzy. 

• Next-generation Allergic Rhinitis and Its Impact on Asthma (ARIA) guidelines for allergic rhinitis based on Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation (GRADE) and real-world eviden.

Bousquet, Jean et al. Journal of Allergy and Clinical Immunology, Volume 145, Issue 1, 70 – 80.e3.