Polipy macicy – czy jest się czego bać?

Gdy lekarz Wam powie, że „widzi” u Was „polip” – to większość kobiet jest przerażona. Przeciętny człowiek nie wie czym są polipy, a jeżeli już słyszał o jakimś polipie, to pewnie u – wujka, dziadka – który na dodatek być może nie żyje, bo z opowieści rodziny „wszystko się od tego polipa zaczęło, a potem było już tylko gorzej”.

Rzeczywiście wiele raków – w szczególności bardzo częste w naszym społeczeństwie raki jelita grubego, ale także nierzadkie raki pęcherza moczowego – bardzo często właśnie od rozpoznania polipa, który potem jest wysyłany na histopatologię, się zaczynają.

Od razu Was chce pocieszyć – z polipami, które może u Was rozpoznać ginekolog jest nieco inaczej i w ZDECYDOWANEJ większości są one zmianami łagodnymi, czyli nie mają w sobie komórek rakowych (złośliwych). Co więcej zazwyczaj są one też tak zwanym znaleziskiem przypadkowym, który nie daje objawów. Ten aspekt akurat jest dla wielu kobiet paradoksalnie jeszcze bardziej niepokojący.

„Przecież mi nic nie jest, czuje się zdrowa, nie mam żadnych objawów, a tu nagle lekarz mi mówi, że mam jakiś polip i co gorsze daje mi skierowanie do szpitala”.

Chyba w tym całym procesie to skierowanie do szpitala dolewa tylko oliwy do ognia. Bo przecież zdrowych ludzi się nie wysyła do szpitala… (ok jest jeden wyjątek – poród).

Zatem dlaczego Wasz lekarz, skoro Wam nic nie jest, wysyła Was do szpitala, aby usunąć ten enigmatyczny polip. Już Wam odpowiadam, nakazuje nam to tak zwana czujność onkologiczna, bo uważa się, że 1% polipów zarówno jamy macicy jak i szyjki macicy może być zmiana o cechach złośliwych.

Spis treści:

1. Czym są polipy?
2. Polip szyjki macicy
3. Polip endometrialny
4. Polip doczesnowy

Czym są polipy?

Polipy to są takie wypuklone twory zazwyczaj w kształcie podobnym do łezki, czasami na dłuższej szypule. Mogą mieć bardzo różne rozmiary, od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Polipy mogą się tworzyć wszędzie tam, gdzie mamy błonę śluzową – mówiąc nawet bardziej medycznie – tam, gdzie jest nabłonek.

Najczęściej polipy są w przewodzie pokarmowym – w jelicie grubym, w żołądku, w odbycie, w pęcherzyku żółciowym, w jamie nosowogardłowej. Ale mogą także pojawić się w drogach oddechowych, w pęcherzu moczowym czy w narządach rodnych, które mają śluzówkę – czyli w jamie macicy i na szyjce macicy.

I teraz tu WAŻNA uwaga – polipy szyjki macicy i polipy jamy macicy (zwane także polipami endometrialnymi) są dwoma zupełnie INNYMI jednostkami chorobowymi. Inaczej się je rozpoznaje i inaczej leczy.

Bardzo często pacjentki w gabinecie mi mówią, podczas zbierania z nimi wywiadu (historii choroby), że „miałam usuwamy polip z macicy”. Zazwyczaj niestety nie wiedzą czy był to polip w jamie macicy czy na szyjce macicy, a dla mnie ma to zasadnicze znaczenie, chociażby w kontekście rozrodczym. Ale o tym za chwilę.

Także, bardzo Ważne jest, abyście nie tyle dopytały – bo jestem pewna, że lekarz na skierowaniu do usunięcia polipa napisze czy jest to polip szyjki macicy czy polip endometrialny – ale abyście ZAPAMIĘTAŁY  coś więcej niż to, że jest to polip „macicy”.

Teraz opowiem Wam i przy okazji nakreślę jakie są różnice między tymi dwoma rodzajami „ginekologicznych” polipów.

Polip szyjki macicy

Podczas badania ginekologicznego z użyciem wziernika (np. przy okazji pobierania cytologii szyjki macicy) lekarz uwidacznia tak zwaną tarczę szyjki macicy.

Jeżeli z kanału szyjki macicy wychodzi zmiana – wygląda jak taka kuleczka lub czasem bardziej podłużnych „sznureczek” – to diagnoza jest bezproblemowa i nie ma wątpliwości. Sporadycznie zdarza się, że polip jest ukryty wewnątrz kanału szyjki macicy i wtedy w tym badaniu nie będzie widoczny.

W badaniu USG polipy szyjki macicy zazwyczaj nie są widoczne, chyba, że są duże i zmieniają przebieg kanału szyjki macicy, co zdarza się wyjątkowo rzadko.

Objawy

Zazwyczaj nie dają żadnych objawów, jeżeli polip jest dobrze ukrwiony i ma delikatny nabłonek, to może powodować plamienia międzymiesiączkowe, plamienia po stosunku lub żółto-brunatno podbarwioną wydzielinę z pochwy, która imituje upławy, ale zarazem kobieta nie ma innych cech infekcji pochwy (takich jak świąd, pieczenie czy nieprzyjemny zapach).

Postępowanie

Postępowanie z wyboru jest usunięcie (tak zwane ukręcenie) polipa z jednoczesnym wyłyżeczkowaniem kanału jamy macicy, aby dokładnie usunąć szypułę polipa i żeby nie odrastał. Zabieg ten trwa kilka minut, ale zazwyczaj jest wykonywany w warunkach szpitalnych. Zależnie od decyzji pacjentki i lekarza może być wykonany, w krótkim znieczuleniu dożylnym, znieczuleniu miejscowym lub często nawet bez znieczulenia. (Kiedyś spytałam pacjentki, która zdecydowała się na ten zabieg bez znieczulenia, do czego porównałaby ten ból. Powiedziała, że jest podobny do leczenia ubytku w zębie u dentysty, tyle że trwa to dużo krócej).

Polip oraz wyskrobiny z kanału szyjki macicy należy koniecznie oddać na badanie histopatologiczne, aby wykluczyć złośliwy proces nowotworowy.

Czasami, polipy szyjki macicy mogą „odpaść” same, np. po stosunku lub w trakcie miesiączki, nie jest to niepokojące.

Rokowanie

Bardzo dobre – zdecydowana większość polipów szyjki macicy jest łagodna. Jednak około 1% może być polipowatą formą raka szyjki macicy, dlatego nie wolno ich zupełnie bagatelizować. U części kobiet polipy mają tendencję do nawrotów, w szczególności, jeżeli nie został usunięty w całości.

Wpływ na płodność

Nie uważa się, aby obecność, lub stan po usunięciu polipa szyjki macicy miał jakikolwiek wpływ na płodność kobiety. Można zajść w ciążę z polipem szyjki macicy. Po zabiegu nie trzeba czekać ze staraniami o ciążę. Jeżeli rozpoznamy polip szyjki macicy w trakcie ciąży to zazwyczaj nie usuwamy go w trakcie ciąży. Często (w szczególności po porodzie drogami i siłami natury) polip „odpada” sam i nie wymaga dalszego leczenia.

Polip endometrialny

W odróżnieniu od polipa szyjki macicy, polipów endometrialnych nie widać w badaniu ginekologicznym we wzierniku. Podejrzenie (nie pewne rozpoznanie a podejrzenie!) polipa lekarz może postawić na podstawie obrazu USG przezpochwowego.

Najlepszym momentem w cyklu do uwidaczniania polipów endometrialnych są dni zaraz po miesiączce, kiedy śluzówka macicy (endometrium) jest jeszcze cienka i łatwo wyodrębnić ją od polipa. Czasami obraz jest na tyle trudny do oceny i polipy w USG są niewidoczne, że dopiero badanie histeroskopii (włożenie specjalnej kamery do jamy macicy – zabieg wykonywany zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym) pozwala postawić diagnozę.

Objawy

Polipy endometrialne mogą nie dawać objawów. Jednak jeżeli kobieta ma: plamienia międzymiesiączkowe, obfite miesiączki lub problemy z płodnością, to zawsze trzeba mieć „z tyłu lekarskiej głowy”, że może to być z powodu polipa endometrialnego.

Postępowanie

Przy podejrzeniu polipa endometrialnego postępowaniem z wyboru jest histeroskopia, czyli zabieg, który pozwala jednoczasowo uwidocznić i usunąć polip. Polipy endometrialne można też usunąć za pomocą „klasycznej biopsji endometrium” czyli zabiegu łyżeczkowania jamy macicy. Istnieją też metody leczenia polipów endometrialnych hormonalnie, podając leki, np. antykoncepcję hormonalną, które zmniejszają wzrost endometrium.

Jednak zazwyczaj lekarze decydują się na usunięcie polipa, aby mieć pewność, że nie zachodzi w nim proces złośliwy. Leczenie farmakologiczne zazwyczaj się zaleca u kobiet z tendencją do nawracania polipów, aby obniżyć poziom estrogenów, które przyczyniają się do ich rozwoju. Podobnie jak przy polipach szyjki macicy, materiał pobrany od pacjentki musi być wysłany na badanie histopatologiczne.

Rokowanie

Bardzo dobre. Jednak około 1 % (u młodych kobiet przed menopauzą, po menopauzie ten odsetek jest kilka razy większy) może odpowiadać rakowi lub nieprawidłowemu rozrostowi endometrium.

Wpływ na płodność

Polipy endometrialne nieleczone mogą zmniejszać płodność kobiet, utrudniając zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja. Jednak nierzadko zdarzają się kobiety, które mimo polipa endometrialnego zachodzą naturalnie w ciążę, w takim przypadku polip nie ma wpływu na przebieg ciąży. Jeżeli chodzi o starania o ciążę po zabiegu usunięcia polipa endometrialnego – to zazwyczaj lekarze zalecają odczekanie 3 miesięcy (można współżyć, ale stosując skuteczną antykoncepcję). Mogą być jednak przypadki, gdy lekarz już po krótszym okresie „da zielone światło” do starań o ciążę.

Polip doczesnowy

Szczególnym przypadkiem polipa jest polip, który występuje wyłącznie w ciąży – polip doczesnowy. Jest to kawałek błon płodowych umiejscowiony w kanale szyjki macicy i zazwyczaj wchodzi do światła pochwy. Bywa czasem duży nawet kilkucentymetrowy. Nie zagraża on ciąży, jednak dość często może powodować plamienia i krwawienia, które dla kobiety w ciąży są niepokojące. Polipów doczesnowych się nie usuwa, czeka się na „samowyleczenie”, które następuje w trakcie porodu.

Mam wrażenie, że to był jeden z najbardziej „medycznych” i niezbyt „mamoginekologowych” tekstów jakie napisałam na ten blog ;). Ale mam nadzieję, że mimo dość fachowego słownictwa, tym z Was, które dostaną rozpoznanie „polipa” pomoże odzyskać spokój.