Suplementy w ciąży – co powinna przyjmować kobieta ciężarna?

Suplementacja w ciąży powinna być ukierunkowana i dostosowana do potrzeb danej kobiety, jej chorób przewlekłych, ogólnego stanu zdrowia, masy ciała i stylu życia. Zatem jakie witaminy i suplementy przyjmować w ciąży?

Kobiety planujące ciążę i będące w ciąży przywiązują coraz większą uwagę do sposobu odżywiania. Zdają sobie sprawę, że żywność służy dostarczaniu energii i składników budulcowych, ale też zapewnia niezbędne związki do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Dziś doskonale wiemy, że zbilansowana dieta ma duży wpływ na stan i rozwój płodu. Z badań naukowych przeprowadzonych w Ameryce wynika, że po suplementy dla ciężarnych sięga blisko 70-90% kobiet, w Polsce poziom ten jest prawdopodobnie zbliżony.

Jednak zgodnie z stanowiskiem WHO z 2016 r. i według większości towarzystw naukowych – rutynowe stosowanie preparatów wielowitaminowych u wszystkich ciężarnych nie jest zalecane. Dobrze zbilansowana dieta powinna stanowić główne źródło mikroelementów i witamin dla kobiet ciężarnych.

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca suplementację tylko wybranych substancji czynnych i tylko w określonych przypadkach u kobiet ciężarnych.

Co należy suplementować w ciąży?

Do tych podstawowych elementów zalicza się:

  • żelazo,
  • foliany,
  • witaminę D,
  • kwasy DHA,
  • jod.

Poza wymienionymi substancjami, nie ma wskazań do stosowania preparatów multiwitaminowych u zdrowych kobiet, jeśli nie ma do tego określonych wskazań medycznych.

Żelazo

Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży zwiększa się stopniowo w czasie jej trwania, od na początku o 1 mg dziennie więcej w I trymestrze, a później o ok 7,5 mg więcej na dobę w III trymestrze ciąży.

Z powodu większego zapotrzebowania ciężarnej na ten pierwiastek i częstego jego niedoboru jest to najczęstsza przyczyna niedokrwistości u ciężarnych. Wydawać by się mogło, że rozwiązaniem tego problemu jest po prostu suplementacja żelaza od I trymestru ciąży. Dlatego też WHO zaleca suplementację żelaza w niewielkich dawkach u wszystkich ciężarnych i planujących ciążę, aby zmniejszyć ryzyko powikłań okołoporodowych.

Jednak większość towarzystw naukowych skłania się ku tezie, żeby podawać żelazo tylko w przypadku jego niedoboru, gdyż pojawiły się doniesienia naukowe na temat potencjalnie niekorzystnego wpływu nadmiaru żelaza na przebieg ciąży i wyniki położnicze. Wskazano zbieżność między częstością występowania cukrzycy i ryzykiem wystąpienia stanu przedrzucawkowego, a nadmierną ilością żelaza zmagazynowanego w organizmie.

Z tego powodu PTGiP zaleca podawanie żelaza tylko przy jego niedoborze lub przy rozpoznaniu niedokrwistości w ciąży. Natomiast u kobiet z prawidłowymi wynikami morfologii krwi nie należy profilaktycznie podawać dużych dawek żelaza, zwłaszcza w I trymestrze ciąży.

Foliany

Suplementacja kwasu foliowego przed planowaną ciążą, jak i w jej trakcie to jeden z częściej poruszanych problemów. Zasadność podawania kwasu foliowego została udowodniona w wielu badaniach naukowych, natomiast dawka i czas jej podawania ulegała niewielkim modyfikacjom na przestrzeni lat. Według najnowszego stanowiska PTGiP kwas foliowy powinien być zastąpiony aktywną formą folianów.

Dość powszechną wiedzą jest fakt, że niedobór folianów może prowadzić do powstawania wad wrodzonych płodu, szczególnie wad cewy nerwowej. Do zamykania cewy nerwowej dochodzi w ciągu 28 dni po zapłodnieniu, gdy część kobiet nawet nie wie lub dopiero domyśla się, że jest w ciąży.

Należy pamiętać, że nawet do 60% ciąż jest nieplanowanych. Dlatego też, towarzystwa naukowe apelują o suplementowanie folianów u wszystkich kobiet zdolnych zajść w ciążę. Według zaleceń, powinno się przyjmować foliany pod postacią tabletek.

Na ten moment każda kobieta w wieku rozrodczym powinna przyjmować foliany w dawce 0,4 mg i 0,4 mg kwasu foliowego dziennie jako uzupełnienie naturalnej, bogatej w foliany diety. Uważa się, że suplementacja folianami powinna rozpocząć się najpóźniej 12 tygodni przed planowanym poczęciem.

U kobiet z BMI >30 (otyłość) po oznaczeniu folianów <28 nmol/l, zaleca się przyjmowanie 5 mg folianów na dobę w połączeniu z mio-inozytolem w dawce 1000mg. Taka suplementacja powinna być utrzymana maksymalnie do 12 tygodnia ciąży.

Dawka 5 mg folianów na dobę zarezerwowana jest dla kobiet, które mają dodatni wywiad w kierunku wad cewy nerwowej, np. urodziły wcześniej dziecko z wadą cewy nerwowej.

Witamina D3

Witamina D3 dostarczana jest do organizmu wraz z pożywieniem oraz produkowana w skórze pod wpływem promieniowania UV. W Polsce możliwość zapewnienia prawidłowej syntezy witaminy D pod wpływem słońca jest możliwa tylko między marcem a wrześniem.

Wymaga to spędzania codziennie co najmniej 30 minut wystawiając się na działanie promieni słonecznych. Z tego powodu rekomendowane jest dodatkowe suplementowanie witaminy D3 w okresie jesienno-zimowym. Udowodniono, że niski poziom witaminy D3 w organizmie może sprzyjać wystąpieniu stanu przedrzucawkowego, cukrzycy w ciąży, niskiej masy urodzeniowej, a także krwotoku poporodowego.

Dotychczas nie stwierdzono niekorzystnych efektów stosowania witaminy D3 w ciąży do dawki 4000 IU/ml na dobę. Rekomendacje mówią, aby u kobiet w okresie ciąży i laktacji, bez deficytów witaminy D i prawidłowym BMI stosować dawkę 1500-2000 IU/ml witaminy D na dobę.

DHA

DHA, czyli kwas dokozaheksaenowy, często też wymieniany jako jeden z kwasów omega 3, jest materiałem budulcowym do tworzenia błon komórkowych w organizmie ludzkim, przez co odpowiednia podaż DHA jest niezbędna do prawidłowego rozwoju na poziomie komórkowym i neuronowym.

Udowodniono jego korzystny wpływ na ostrość widzenia płodu oraz prawidłowy rozwój psychomotoryczny dziecka. U matki zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji, stanu przedrzucawkowego oraz porodu przedwczesnego. Powinno się dziennie spożywać co najmniej 200 mg DHA. Naturalnym źródłem DHA są ryby, algi i inne owoce morza.

Kobiety, które spożywają mało ryb, mogą rozważyć przyjmowanie większej ilości DHA, ponieważ wiadomo, że suplementacja DHA w dawkach do 2100 mg/d nie wiąże się z negatywnymi skutkami dla kobiety ciężarnej i płodu.

Jod

Zapotrzebowanie na jod w trakcie ciąży zwiększa się. Jest to spowodowane jego utratą przez nerki. Duży niedobór jodu może być przyczyną niedoczynności tarczycy u ciężarnej, ale też u płodu. Może prowadzić do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, ale też spowodować wzrost ryzyka poronienia i porodu przedwczesnego.

Produkty spożywcze bogate w jod to nabiał, jajka, ryby i jodowana sól. Z drugiej strony nie można przesadzić z ilością jodu, ponieważ jego nadmiar wiąże się także z zaburzeniami funkcji tarczycy, może wywołać zaburzenia żołądkowo-jelitowe i  zaburzenia akcji serca. Dlatego też oficjalne wytyczne podają, że u wszystkich ciężarnych bez chorób tarczycy powinno się suplementować 150-200 µg jodu na dobę. Natomiast u kobiet z chorobami tarczycy powinno się to odbywać pod kontrolą stężenia hormonów tarczycy i przeciwciał przeciwtarczycowych.

Podsumowując najważniejszy w ciąży, ale też poza nią, jest zdrowy tryb życia. W czym zawiera się zbilansowana, bogata w mikroelementy i witaminy dieta. Dbając o prawidłowe nawyki żywieniowe  nie ma wskazań do rutynowego przyjmowania przez wszystkie ciężarne preparatów wielowitaminowych. Suplementacja powinna być ukierunkowana i dostosowana do potrzeb danej kobiety, jej chorób przewlekłych, ogólnego stanu zdrowia, masy ciała i stylu życia.

Źródło:

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników

What’s your Reaction?
+1
7
+1
13
+1
6
+1
0
+1
1
+1
0
+1
3

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *