Podczas badania USG Doppler, w głąb sprawdzanej części ciała wysyłana jest fala ultradźwiękowa, która przenika warstwy tkanek. Następnie w naczyniach krwionośnych odbija się ona od cząstek krwi, po czym wraca do głowicy aparatu. Tam, po odczytaniu długości fal, sygnał jest przekształcany w obraz widoczny na monitorze. Zobrazowane w badaniu naczynia są oceniane przez profesjonalistę pod kątem prawidłowości działania zastawek żylnych, czasu przepływu krwi, czy budowy anatomicznej. Głównym celem badania jest wykrycie wszelkich anomalii w działaniu żył, na przykład niedrożności, czy zakrzepów, a następnie ustalenie odpowiednich metod terapii – wyjaśnia prof. Paluch.
Jak krok po kroku wygląda badanie USG Doppler w ocenie układu żylnego?
Badanie jest podzielone na 3 etapy, które można łączyć, lub wykonywać oddzielnie.
1 ETAP – polega na poszukiwaniu zakrzepicy czyli najgroźniejszej możliwej choroby żył. Lekarz obserwuje czy w naczyniu są obecne ślady świeżej lub przebytej w przeszłości zakrzepicy. W tym celu wykonuje się tzw. “próbę uciskową”, która polega na cyklicznym uciskaniu naczyń. Jeśli w świetle naczynia występuje skrzep, nie ma możliwości całkowitego jego zamknięcia pod wpływem ucisku. Gdy natomiast naczynie jest wolne od zmian, bez problemu zamyka się cała jego średnica.
Badanie USG obejmuje naczynia miednicy mniejszej oraz wszystkie główne naczynia kończyn dolnych wraz z naczyniami śródmięśniowymi, czyli takimi, które znajdują się wewnątrz mięśni. Można badanie poszerzyć również o okolice miejsc intymnych, kończyny górne, klatkę piersiową. Czasami konieczne jest też badanie naczyń szyi. Na tym etapie badania, można odpowiedzieć na pytanie czy jest obecna zakrzepica, czy jej nie ma.
2 ETAP – ma za zadanie zobrazować pracę zastawek żylnych. W pozycji stojącej wykonuje się ucisk na żyłę. Ucisk ma wymusić przepływ krwi w naczyniach i umożliwić ocenę fali zwrotnej. Jeśli więc czas powrotu krwi jest wydłużony, diagnozuje się niewydolność żylną.
3 ETAP – tu ocenia się stan naczyń powierzchownych wykonując analogicznie czynności z 1 i 2 etapu. Jeśli zostały rozpoznane nieprawidłowości w pracy naczyń, ten krok pozwala również na wstępne zaplanowanie dalszych czynności terapeutycznych. Oprócz anatomii i stanu żył, ocenia się ich położenie, przebieg i średnicę. Jest to niezbędne do planowania metod leczenia. Dlatego bardzo ważne jest, by badanie wykonywał doświadczony lekarz, który oprócz oceny działania naczyń, będzie mógł również zaplanować proces terapeutyczny.
Kiedy wykonuje się badanie?
Badanie USG “dopplerowskie” jest wykonywane, gdy pada podejrzenie występowania w naczyniach zakrzepów, zmian miażdżycowych, nieprawidłowości w przepływach czy tętniaka.
Wykonanie badania pozwala na zdiagnozowanie niewydolności żył kończyn dolnych, miednicy i jamy brzusznej oraz zespołów uciskowych. Istotna rola tego rodzaju USG polega również na możliwości oceny stanu układu żylnego u kobiet w ciąży.
UWAGA – badanie jest całkowicie bezpieczne zarówno dla mamy jak i jej dziecka, dlatego można je wykonywać u ciężarnych zmagających się z niewydolnością żylną.
Jakie są główne zalety badania?
Z pewnością jego głównym atutem jest to, że jest nieinwazyjne i całkowicie bezbolesne. Nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Ze względu na łatwą dostępność i nieszkodliwość może być powtarzane w zależności od potrzeb. Nie jest natomiast jedynym badaniem wykorzystywanym do rozpoznawania chorób żył. W niektórych przypadkach, w celu poszerzenia diagnostyki, flebolodzy zlecają również badania RTG (z wykorzystaniem promieni rentgenowskich), tomografię komputerową, czy rezonans magnetyczny. Zazwyczaj jednak to USG Doppler jest badaniem pierwszego wyboru.
Czy USG Doppler ma jeszcze inne zastosowanie w diagnostyce chorób żył?
Przewlekłe bóle w dolnej partii brzucha rzadko są kojarzone z układem żylnym. Jednak to właśnie on jest czasami sprawcą tych objawów. Zespół przekrwienia biernego miednicy mniejszej (PCS – pelvic congestion syndrome), bo o nim mowa, może być przyczyną ostrych i przewlekłych dolegliwości bólowych podbrzusza, czy bolesności po i w trakcie stosunku. Prawidłowa diagnoza i wdrożone odpowiednie leczenie daje pacjentkom szansę na życie bez bólu.
Czy wiesz, że badanie USG Doppler można wykonać również w diagnostyce chorób żył miednicy mniejszej i jamy brzusznej?
W tym przypadku badanie opiera się na takiej samej technice wykorzystującej fale ultradźwiękowe, jednak wykonuje się je transwaginalnie, czyli przezpochwowo – wyjaśnia specjalista.
Z jakimi objawami zgłosić się do flebologa?
Powinniśmy udać się do flebologa w celu diagnostyki układu żylnego, gdy dokuczają nam dolegliwości takie jak:
- obrzęki, ból, skurcze oraz zasinienia kończyn dolnych,
- uczucie ciężkości nóg, nasilające się zwłaszcza wieczorami i po wysiłku,
- pulsujący ból w miednicy mniejszej,
- ból w trakcie lub po stosunku,
- ból w podbrzuszu podczas uprawiania sportu,
- widoczne pajączki, lub żylaki.
Więcej informacji na temat niewydolności żylnej znajdziesz w ARTYKULE.
Karolina Zych-Rozpędowska
