Zaburzenia lękowe napadowe, czyli napad paniki to epizod intensywnego lęku, w czasie którego objawy pojawiają w sposób nagły i gwałtownie narastają, osiągając maksymalne natężenie po ok. 7-10 min. Pamiętaj jednak, że objawy mogą być bardzo różnorodne, a najczęściej obejmują:
- kołatanie serca, przyspieszone bicie serca;
- wzmożona potliwość;
- drżenia mięśniowe;
- duszności, braku oddechu;
- uczucie dławienia, trudności w przełykaniu (tzw. globus histericus);
- ból lub dyskomfort w klatce piersiowej;
- nudności, uczucie dyskomfortu w żołądku;
- zawroty głowy;
- uczucie omdlenia;
- uczucie derealizacji lub depersonalizacji;
- lęk przed utratą kontroli nad sobą, lęk przed „zwariowaniem”;
- lęk przed śmiercią;
- uczucia zimna, gorąca, drętwienia różnych obszarów ciała;
- dreszcze lub uderzenia gorąca.
Ile osób to dotyka?
Napadów paniki doświadcza ok. 7-9% populacji, a zaburzenie spełniające kryteria kliniczne stwierdza się u. ok. 1-4% osób. Napady paniki częściej występują u kobiet. Najczęściej zaburzenie to rozwija się w wieku 15-24 lat, drugi szczyt występuje w wieku 40-50 lat, rzadko pojawia się po raz pierwszy po 60. roku życia. Bardziej zagrożene wystąpieniem ataków paniki są osoby, które straciły partnera, rozwiedzione, mieszkańcy miast, osoby które wcześnie straciły rodzica, osoby z doświadczeniem przemocy fizycznej i wykorzystywania seksualnego.
Diagnoza napadów paniki
Nie ma specyficznych testów umożliwiających rozpoznanie zaburzeń lekowych napadowych. Diagnoza stawiana jest na podstawie charakterystycznego wywiadu i po wykluczeniu możliwych przyczyn somatycznych (jak np. zaburzenia stężenia wapnia we krwi, choroby kardiologiczne, cukrzyca, choroby tarczycy).
Leczenie
W leczeniu napadów paniki stosuje się leczenie farmakologiczne, psychoterapię lub kombinację obydwu technik. Wybór metody leczenia zależy od jej dostępności, preferencji pacjenta, wcześniejszej historii leczenia, odpowiedzi na leczenie.
Leczenie farmakologiczne:
Lekami pierwszego rzutu są inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), takie jak citalopram, escitalopram, paroksetyna, sertralina. Początkowo stosuje się niskie dawki, które są stopniowo zwiększane. Pełny efekt leczenia może pojawić się po ok. 12 tygodniach. Benzodiazepiny (alprazolam, lorazepam) nie są aktualnie zalecane jako podstawa leczenia, ich stosowanie związane jest z istotnym ryzykiem uzależniania. Mogą być używane tymczasowo w początkowych etapach leczenia w oczekiwaniu na pełny efekt terapeutyczny innych leków np. SSRI.
Psychoterapia
Obejmuje metody behawioralne takie jak stopniowa ekspozycja na bodźce, relaksacja, kontrola oddechu, oraz poznawcze – edukacja na temat reakcji ciała w odpowiedzi na stres, tzw. zniekształceń poznawczych, dysfunkcyjnych schematów myślowych. Na redukcji objawów lęku korzystny wpływ ma także wysiłek fizyczny.
Ważne:
- Wczesne leczenie związane jest z wysokim odsetkiem wyleczenia/poprawy.
- Nieleczone napady paniki mogą przybrać postać przewlekłą.
Szybka pomoc w przypadku ataku paniki:
- Postaraj się zachować spokój, większość ataków paniki mija samoistnie w ciągu max. 30 min.
- Jeżeli objawy są bardzo nasilone możesz przyjąć lek przeciwlękowy przepisany przez lekarza (ważne: nie przyjmuj nigdy leków przeciwlękowych „na własną rękę”, od znajomych/rodziny).
- Jeżeli to pierwszy w życiu napad paniki wyklucz przyczyny somatyczne (konieczna może być wizyta u lekarza/w szpitalu).
- Gdy napady paniki powtarzają się, skonsultuj się z lekarzem psychiatrą.
Więcej na temat zaburzeń lękowych przeczytasz w artykule pt. Co to są zaburzenia lękowe i jak je dzielimy?
Bardzo się cieszę, że Pani napisała taki artykuł bardzo pomocny i ukierunkowany, co trzeba robić i jak się zachować. Super !!!