Czy serce może gubić rytm? Wszystko o arytmii

Kołatanie, łaskotanie, przeskakiwanie, walenie, łomotanie, przelewanie, latanie motyla, stawanie – mogłabym tak dłużej, ale chyba starczy. Czego te opisy dotyczą? Tak pacjenci opisują swoje zaburzenia rytmu serca.

Zaniepokojenie nieprawidłową pracą serca jest chyba najczęstszym powodem zgłaszania się pacjentów na wizytę do kardiologa. Od razu Was uspokoję – większość tych „kołatań” to niegroźne arytmie, niedające absolutnie żadnych groźnych następstw.

Temat arytmii jest trudny i to nie tylko dla pacjentów, ale i dla lekarzy różnych specjalności. Wszystko dlatego, że arytmia nie jest jedną jednostką chorobową, ale jest zaburzeniem pracy serca, które może być szybkie, wolne, nieregularne, regularne.

Dlatego postaram się Wam, wyjaśnić w dość prosty sposób, jakie mamy zaburzenia rytmu serca. Jednak by wszystko miało merytoryczny kontekst, najpierw chcę Wam opowiedzieć o arytmiach komorowych, nadkomorowych, podzielić na różne częstoskurcze, skurcze dodatkowe itp.

Jak pracuje Twoje serce?

Serce składa się z 2 przedsionków i 2 komór. Krew w równym rytmie przepływa między przedsionkami, a komorami przez tzw. zastawki. Ale to nie tylko praca mechaniczna, ale przede wszystkim elektryczna, bo by zarówno przedsionki i komory kurczyły się jak w zegarku, to musi je coś pobudzać.

Tym czymś jest rozrusznik serca, czyli węzeł zatokowy. Z tego miejsca w sercu wychodzą włókienka nerwowe, przechodząc przez całą mięśniówkę tak, by każda część serca mogła otrzymać impuls do działania. I już się pewnie domyślacie – jak coś się popsuje w tym małym silniku, to całe serce źle działa. Tak, to jeden z częstych powodów arytmii. 

Prawidłowy rytm serca nazywamy jest rytmem zatokowym, a jego częstość to od 60 do 100 uderzeń na minutę.

Rodzaje arytmii

Praktyczna klasyfikacja zaburzeń rytmu serca wyróżnia:

  • rytmy wolne, czyli bradyarytmie,
  • rytmy szybkie, czyli tachyarytmie.

W tachyarytmiach wyróżniamy:

  • arytmie nadkomorowe,
  • arytmie komorowe.

Zaczniemy o tych, które występują zdecydowanie częściej, czyli nadkomorowych!

Częstoskurcze nadkomorowe występują w populacji ogólnej z częstością 2,25 na 1000 osób. U kobiet ryzyko rozwoju tachyarytmii nadkomorowej jest 2 razy większe niż u mężczyzn, a u osób w wieku ≥ 65 lat 5-­krotnie większe niż u osób młodszych. 

Tachykardia zatokowa

To tak naprawdę nasz prawidłowy, ale po prostu szybszy rytm. W tachykardii zatokowej czynność serca jest powyżej 100/min, dlatego pacjenci często mówią, że ten szybki rytm jest nieprzyjemny, czują się jakby serce miało wyskoczyć. Czasem dodatkowo pojawia się duszność, zawroty głowy, może zrobić się słabo. Omdlenia zdarzają się jednak rzadko ponieważ częstotliwość rytmu serca raczej nie przekracza 180/min.

Poza formą fizjologiczną w tachykardiach zatokowych rozpoznajemy postać nieadekwatną, czyli taką, w której szybka czynność serca jest nieproporcjonalna do obciążenia serca. Serce bije szybko, a my nie wykonujemy w tym czasie wysiłku, nie mamy sytuacji stresowej, na nic nie chorujemy.

Drugim rodzajem zaburzeń jest posturalna tachykardia ortostyczna (POTS) – w tym rodzaju zaburzeń występuje przyspieszenie czynności serca w odpowiedzi na przyjęcie postawy stojącej.

Tachykardia zatokowa najczęściej jest sytuacyjna – występuje w czasie wysiłku fizycznego, emocjach, stresie. Jest związana z gorączką, niedokrwistością, niewydolnością serca, nadczynnością tarczycy, utratą krwi, czyli stanami, w których fizjologicznie przyspiesza serce. Bardzo często występuje w ciąży. O arytmiach w ciąży przeczytasz w artykule Problemy kardiologiczne w ciąży.

Tachykardia zatokowa często występuje u osób niewytrenowanych z niską tolerancją wysiłku. Niestety, przy prowadzeniu fotelowo-kanapowego trybu życia, jakikolwiek wysiłek fizyczny i związana z nim tachykardia może być odczuwany jako silne kołatanie serca. 

Dodatkowe pobudzenia nadkomorowe

Arytmia ta jest powszechna nawet u osób zdrowych. Często pojawia się w przygodnie wykonanych badanych EKG lub holterach EKG. W zdrowym sercu może być około 200/dobę, przy czym liczba ta zwiększa się z wiekiem i taką ilością nie należy się przejmować. 

Najczęściej są niewyczulane, część chorych opisuje je jako nierówne bicie, przerwy w pracy serca, uczucie przeskakiwania.

Na zwiększenie ilości dodatkowych pobudzeń wpływ mają czynniki zewnętrzne takie jak: duże emocje, stosowane używki np. alkohol, narkotyki, ale też kofeina czy palenie papierosów. Ich ilość wzrasta w zakażeniach, zaburzeniach elektrolitowych czy nadczynności tarczycy. 

Napadowy częstoskurcz nadkomorowy 

Napadowy częstoskurcz nadkomorowy, to ciąg kilkunastu, kilkudziesięciu skurczów nadkomorowych występujących po sobie. Przybiera następujące postacie:

  • częstoskurcz nawrotny w węźle przedsionkowo-komorowym (węzłowy),
  • częstoskurcz nawrotny przedsionkowo-komorowy,
  • częstoskurcz przedsionkowy.

Objawy napadowych arytmii nadkomorowych zależą od tego, jak szybkie bicie serca powodują, od tego czy serce jest w dobrej czy złej kondycji i od tolerancji chorego. Napadowe częstoskurcze zazwyczaj mają nagły początek i tak samo nagły koniec

Napadowe częstoskurcze przedsionkowe są dość często spotykaną arytmia w zapisach holterowskich. Mogą się zaostrzyć w ostrych i przewlekłych chorobach płuc np. w zapaleniu płuc, POChP, w nadczynności tarczycy, przy niskim stężeniu potasu np. wywołanym biegunką, po nadużyciu alkoholu. 

Migotanie i trzepotanie przedsionków

Należą do arytmii nadkomorowych, jednak z uwagi na ich złożoność, przebieg, częstość występowania, odrębności w leczeniu zostały opisane w oddzielnym artykule, który możesz przeczytać tutaj: Migotanie przedsionków.

Diagnostyka arytmii nadkomorowych

Dodatkowe pobudzenia lekarz najczęściej słyszy przez stetoskop, jednak, żeby taki dodatkowy skurcz dokładnie zidentyfikować trzeba wykonać badanie EKG. By zobaczyć, ile takich dodatkowych skurczów jest w ciągu, doby należy wykonać 24-72 godzinny zapis metodą Holter EKG. Trudniej jest z częstoskurczami.

Często chorego objawy arytmii występują rzadko, np. raz na 2 miesiące. Wówczas prawdopodobieństwo, że w wykonanym 24 godzinnym lub nawet 72 godzinnym holterze „coś” złapiemy jest bardzo niskie. Zarejestrowanie napadu częstoskurczu w EKG też jest trudne, bo nie zawsze chory w czasie napadu zgłosi się do przychodni lub do szpitala.

W diagnostyce napadowych arytmii wykorzystuje tzw. event Holter, wszczepialne rejestratory, stymulację przezprzełykową lewego przedsionka czy inwazyjne badanie elektrofizjologiczne.

Diagnozując arytmie nadkomorowe należy wykonać podstawowe badania krwi – morfologię, elektrolity, ocenić czynność tarczycy i nerek. Często przyczyną tachykardii zatokowej, częstoskurczu przedsionkowego czy trzepotania przedsionków jest niezdiagnozowana choroba tarczycy, szczególnie nadczynność. Po stabilizacji hormonów tarczycowych arytmia ustępuje lub jej napady występują sporadycznie.

Do podstawowych badań obrazowych należy badanie echokardiograficzne, czyli USG serca, zwane też echem serca pozwalające na ocenę jego budowy, funkcji zastawek i wydolności. 

Leczenie napadu arytmii

Jeśli osoba z napadem częstoskurczu jest niestabilna hemodynamicznie, czyli miała np. omdlenie, zawroty głowy, niskie ciśnienie, duszność i bardzo źle się czuje, powinna mieć przywrócony rytm serca za pomocą kardiowersji elektrycznej. Jest to zabieg wykonywany w szpitalu, w krótkotrwałym znieczuleniu, który polega na przyłożeniu elektrod defibrylatora do klatki piersiowej i uwalnianiu energii elektrycznej, która umiarowi rytm serca. 

W czasie napadu osoby ze zdiagnozowanym częstoskurczem nadkomorowym mogą stosować manewry zwiększające napięcie nerwu błędnego (próbę Valsalvy, zanurzenie twarzy i rąk w zimnej wodzie, wypicie lodowatej wody, próba wywołania wymiotów).

Jeśli manewry te zawiodą to dalsze leczenie musi być prowadzone w szpitalu – tam podaje się leki antyarytmiczne w postaci dożylnej lub w razie niestabilności wykonuje się kardiowersję elektryczną.

Leczenie przewlekle

W leczeniu niefarmakologicznym warto zadbać o odpowiednie nawyki:

  • unikania substancji psychoaktywnych,
  • zredukowanie płynów zawierających kofeinę,
  • zaprzestanie palenia papierosów.

Chorzy z napadowymi arytmiami powinni być prowadzeni przez kardiologa. Dostępnych jest wiele leków antyarytmicznych, ale to, jaki lek będzie zastosowany, zależy od rodzaju arytmii, wyniku badania dodatkowych krwi oraz badań obrazowych.

Ablacja to inwazyjny zabieg kardiologiczny, który ma na celu zniszczenie obszarów serca, które odpowiadają za powstawanie arytmii. Polega na wytworzeniu niewielkiej blizny, która blokuje przesyłanie nieprawidłowych impulsów tworzących arytmię. Ablację wykonuje się wprowadzając specjalne elektrody do serca.

Końcówka elektrody może mieć podwyższoną temperaturę, wtedy taki zabieg nazywa się ablacją prądem o częstotliwości radiowej – RF. Elektroda może mieć niską temperaturę, wówczas taki zabieg nazywamy krioablacją. Dzięki zniszczeniu obszarów w sercu sprzyjających powstawaniu arytmii chory może zostać całkowicie i na zawsze wyleczony.

What’s your Reaction?
+1
1
+1
0
+1
1
+1
1
+1
4
+1
1
+1
3

Tagi

1 komentarz dla “Czy serce może gubić rytm? Wszystko o arytmii

  1. Super wyjaśnienie dolegliwości sercowych spowodowanych arytmia. Bardzo dostępnymi słowy dla przeciętnego pacjenta nie mającego wiedzy medycznej. Dziekuje!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *