Czy insulinooporność to choroba?

Te­mat in­su­li­no­opor­no­ści prze­wi­ja się dziś bar­dzo czę­sto, wszyst­ko dla­te­go, że nie­po­ko­ją­co ro­śnie licz­ba osób ze zdia­gno­zo­wa­nym za­bu­rze­niem, i mimo że po­cząt­ko­wo in­su­li­no­opor­ność nie daje jed­no­znacz­nych ob­ja­wów, to świa­do­mość na jej te­mat ro­śnie.

Co to jest in­su­li­no­opor­ność?

In­su­li­no­opor­ność to zmniej­sze­nie wraż­li­wo­ści tka­nek na dzia­ła­nie in­su­li­ny. W pra­wi­dło­wych wa­run­kach in­su­li­na uty­li­zu­je krą­żą­ca glu­ko­zę na przy­kład w mię­śniach.

Pa­mię­taj­cie, że in­su­li­no­opor­ność to nie cho­ro­ba, ale stan, któ­ry naj­czę­ściej wy­ni­ka z ta­kich cho­rób jak nad­wa­ga i oty­łość, może wy­stę­po­wać też w PCOS. Czyn­ni­ki ry­zy­ka tych za­bu­rzeń mogą le­żeć rów­nież u pod­ło­ża nie­któ­rych cho­rób en­do­kry­no­lo­gicz­nych, ale i w uwa­run­ko­wa­niach ge­ne­tycz­nych. To co nie­zwy­kle waż­ne, to że in­su­li­no­opor­ność ze wzglę­du na róż­ny me­cha­nizm dzia­ła­nia może przy­bie­rać inne po­sta­cie.

Na­le­ży od­róż­niać in­su­li­no­opor­ność od hi­per­in­su­li­ne­mii

In­su­li­no­opor­ność ozna­cza, że in­su­li­na któ­ra jest pro­du­ko­wa­na w trzu­st­ce nie dzia­ła od­po­wied­nio na tkan­ki. Trzust­ka, by prze­ła­mać tą opor­ność zmniej­sze­nia wraż­li­wo­ści tka­nek na in­su­li­nę, za­czy­na pro­du­ko­wać jej znacz­nie wię­cej. Do­cho­dzi do błęd­ne­go koła, a taki stan na­zy­wa­my hi­per­in­su­li­ne­mią.

Nie­ste­ty po kil­ku la­tach ta­kie­go sta­nu trzust­ka już nie­do­ma­ga, a pro­duk­cja in­su­li­ny zwal­nia. Co za tym idzie, wraz z tym spo­wol­nie­niem, wzra­sta stę­że­nie glu­ko­zy a to do­pro­wa­dza do wy­stą­pie­nia naj­pierw sta­nu przed­cu­krzy­co­we­go, a na­stęp­nie u nie­któ­rych osób cu­krzy­cy typu 2.

Jak dia­gno­zu­je­my in­su­li­no­opor­ność?

By orien­ta­cyj­nie okre­ślić wraż­li­wość tka­nek na in­su­li­nę moż­na ob­li­czyć sto­su­nek in­su­li­ny na czczo do glu­ko­zy na czczo. Ta­kie ba­da­nie wy­ko­ny­wa­ne jest z po­bra­nej krwi. Na­stęp­nie wy­li­cza się wskaź­nik in­su­li­no­opor­no­ści, czy­li HOMA- IR (Ho­me­osta­tic Mo­del As­ses­sment – In­su­lin Re­si­stan­ce). Li­czy­my go we­dług wzo­ru – in­su­li­ne­mia na czczo (w mIU/l) × gli­ke­mia na czczo (w mmol/l) po­dzie­lo­ne przez 22,5.

Moż­na też sko­rzy­stać z wy­li­czeń licz­nych kal­ku­la­to­rów do­stęp­nych w in­ter­ne­cie. Ale uwa­ga! We­dług wie­lu au­to­rów wskaź­nik HOMA- IR ma swo­je wady. War­to do­dać, że zo­stał on stwo­rzo­ny na po­trze­by ba­dań kli­nicz­nych i chy­ba nikt nie przy­pusz­czał, że tak ła­two przej­dzie do prak­ty­ki kli­nicz­nej. Dla­te­go nadal po­szu­ki­wa­ne są nowe, do­kład­niej­sze me­to­dy oce­ny in­su­li­no­opor­no­ści. Oczy­wi­ście to nadal me­lo­dia przy­szło­ści, więc póki co wy­ko­rzy­stu­je­my to co mamy.

Jak le­czy­my in­su­li­no­opor­ność?

Je­śli przy­czy­na nie­to­le­ran­cji tka­nek na in­su­li­nę jest zbyt duża masa cia­ła, to naj­sku­tecz­niej­szą me­to­dą na po­now­ne uwraż­li­wie­nie tka­nek na inu­li­nę jest zmniej­sze­nie masy cia­ła. Zdro­wa die­ta, z jak naj­więk­szą ilo­ścią wa­rzyw, wy­klu­cza­ją­ca sło­dy­cze, re­gu­lar­na ak­tyw­ność fi­zycz­na – za­zwy­czaj przy­no­szą zde­cy­do­wa­na po­pra­wę. W przy­pad­ku nie­po­wo­dze­nia zmia­ny try­bu ży­cia po­ja­wia­ją się wska­za­nia do włą­cze­nia le­cze­nia far­ma­ko­lo­gicz­ne­go.

Karolina Zych-Rozpędowska

3 min