Choroba Leśniowskiego-Crohna – przewlekła zapalna choroba jelit

Objawy choroby

Objawy ChLC są bardzo zróżnicowane i mogą obejmować zarówno dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, jak i objawy ogólnoustrojowe. Najczęstsze z nich to:

• Ból brzucha: Zwykle lokalizuje się w prawym dolnym brzegu jamy brzusznej, gdzie najczęściej występuje stan zapalny.
• Biegunki: Częste, wodniste, czasem z domieszką krwi i śluzu, szczególnie w trakcie zaostrzeń.
• Krwawienie: Może wystąpić, jeśli choroba obejmuje jelito grube lub odbytnicę.
• Utrata masy ciała i utrudnione wchłanianie: Z powodu zaburzeń wchłaniania składników odżywczych i przewlekłego stanu zapalnego.
• Zmęczenie i osłabienie: Wynikające z utraty krwi, anemii i stanu zapalnego.
• Objawy pozajelitowe: Zmiany skórne, bóle stawów, owrzodzenia w jamie ustnej, problemy ze wzrokiem.

Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna

Diagnostyka ChLC jest złożona i obejmuje zarówno badania laboratoryjne, jak i obrazowe:

            1.         Badania laboratoryjne:

• Morfologia krwi: Może wskazywać na anemię, podwyższone leukocyty i zwiększone stężenie białka C-reaktywnego (CRP), co sugeruje stan zapalny.
• Kał na obecność markerów zapalenia: Kalprotektyna to białko wydzielane w odpowiedzi na stan zapalny w jelitach, jego podwyższony poziom wskazuje na aktywność choroby.

            2.         Badania obrazowe:

• Endoskopia: Kolonoskopia i gastroskopia pozwalają na bezpośrednią ocenę stanu błony śluzowej przewodu pokarmowego. Umożliwiają również pobranie biopsji do dalszej analizy histopatologicznej.
•  Obrazowanie: Tomografia komputerowa (CT) i rezonans magnetyczny (MRI) są pomocne w ocenie rozległości zmian, obecności przetok, zwężeń czy ropni. Obecnie techniki te stanowią ważny element monitorowania choroby.
•  USG jamy brzusznej: Może wykazać zmiany w jelitach, takie jak pogrubienie ścian jelita czy obecność płynów w jamie brzusznej.

            3.         Biopsja:

W przypadku niejednoznacznych wyników badań, biopsja umożliwia histologiczną ocenę tkanki jelitowej, co pozwala na wykluczenie innych schorzeń zapalnych.

Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna

Leczenie ChLC jest długoterminowe i wymaga indywidualnego podejścia, które zależy od stadium choroby oraz odpowiedzi na leczenie. Podstawowe opcje terapeutyczne obejmują:

            1.         Farmakoterapia:

•  Leki przeciwzapalne: Glikokortykosteroidy (np. prednizolon) stosuje się głównie w okresach zaostrzeń, aby szybko złagodzić stan zapalny.
• Immunosupresory: Leki takie jak azatiopryna czy metotreksat mają na celu utrzymanie remisji i zapobieganie nawrotom choroby.
• Leki biologiczne: Inhibitory TNF-α (np. infliksimab, adalimumab) oraz inne biologiczne terapie, takie jak ustekinumab, stosuje się w ciężkich przypadkach, gdy inne leki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.

            2.         Dieta i wsparcie żywieniowe:

• Dieta dostosowana do stanu pacjenta: W przypadku zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, ważne jest zapewnienie odpowiedniej diety, bogatej w białko, witaminy i minerały. Często stosuje się również suplementację (np. witaminą B12, żelazem, witaminą D).

            3.         Chirurgia:

• Resekcja chirurgiczna: Zwykle polega na usunięciu fragmentów jelita dotkniętych zapaleniem, usuwaniu przetok czy ropni. Chirurgia może również rozwiązać problemy z niedrożnością jelit.

            4.         Wsparcie psychiczne:

• Psychoterapia: Choroba przewlekła jak ChLC może wpływać na psychikę pacjenta. Wsparcie psychologiczne, terapia poznawczo-behawioralna lub grupy wsparcia pomagają radzić sobie ze stresem związanym z życiem z chorobą.

Epidemiologia i czynniki ryzyka

• Prevalencja: Choroba Leśniowskiego-Crohna dotyka około 0,05-0,1% populacji w krajach rozwiniętych.
• Wiek: Choroba zwykle pojawia się w młodym wieku, najczęściej między 15. a 30. rokiem życia, choć może wystąpić w każdym wieku.
• Płeć: Badania pokazują, że ChLC występuje równie często u mężczyzn i kobiet, choć wcześniejsze dane sugerowały przewagę mężczyzn.
• Predyspozycje genetyczne: Choroba ma silny komponent genetyczny. Około 10-15% pacjentów ma rodzinne występowanie choroby. Znaleziono liczne geny, takie jak NOD2, które zwiększają ryzyko jej wystąpienia.
• Czynniki środowiskowe: Palenie papierosów, dieta wysokoprzetworzona, stres czy infekcje jelitowe mogą przyczyniać się do rozwoju lub zaostrzeń choroby.