Alicja Jaczewska
Wirus syncytialno-oddechowy, bo tak brzmi pełna nazwa szalejącego obecnie RSV (ang. respiratory syncytial virus), to wirus powodujący ostre choroby dróg oddechowych u osób w każdym wieku. Jednak sposób manifestacji jego zakażenia będzie różnił się w zależności od wieku pacjenta, jego kondycji, a także tego czy jest to infekcja pierwotna czy wtórna.
Zdaję sobie sprawę z tego, że duża część z Was w obawie przed zakażeniem najchętniej zamknęłaby się z dziećmi w domu i nie wyściubiała nosa do końca sezonu. W związku z tym chciałabym Wam przytoczyć kilka istotnych faktów.
Kto choruje na RSV?
Po pierwsze, prawie wszystkie dzieci w pierwszych dwóch latach życia chorują na RSV, dorośli również chorują!
Co więcej, w przypadku starszych dzieci, nastolatków czy dorosłych objawy infekcji RSV mogą być zupełnie błahe – niewielki katar, kaszel czy chrypka. Po drugie, taka infekcja u dzieci do 2. roku życia może wywoływać zapalenie oskrzelików (ZO) – przy czym najgroźniejsza jest dla osób z grup ryzyka.
Do czynników ryzyka cięższego przebiegu zapalenia oskrzelików należą:
- wiek poniżej 3. miesiąca,
- wcześniactwo,
- przewlekłe choroby układu oddechowego,
- wady serca,
- choroby neurologiczne,
- zaburzenia odporności,
- karmienie piersią krótsze niż 2 miesiące,
- uczęszczanie do żłobka, kontakt z rodzeństwem wieku przedszkolnym i szkolnym,
- narażenie na dym tytoniowy.
Czym jest zapalenie oskrzelików (ZO)?
To jedna z najczęściej występujących chorób dolnego układu oddechowego w wieku dziecięcym. Badania epidemiologiczne wskazują, że do 1. roku życia tego rodzaju stanu zapalnego drobnych oskrzeli doświadcza około 20% dzieci, z których 10–15% wymaga hospitalizacji, w tym 1–5% na oddziale intensywnej terapii.
Na podstawie danych z ogólnoświatowej analizy oszacowano, że konieczność hospitalizacji dotyczy zakażenia RSV u 0,4% dzieci do 5. roku życia, ale już 2 % u niemowląt do 6. miesiąca życia i 6,4% u wcześniaków do ukończenia roku.
Objawy RSV
Jego przebieg jest bardzo podstępny. Zaczyna się jak każda infekcja dróg oddechowych, zazwyczaj niewielkim katarem, pokasływaniem, czasem z niewielką gorączką. Przy tym dziecko jest w ogólnie dobrej formie.
Natomiast przeważnie około 3. doby może dojść do nagłego pogorszenia stanu, nasilenia się kaszlu (robi się bardzo męczący, duszący), wystąpienia duszności czy niechęci do jedzenia.
Do objawów duszności wydechowej towarzyszących zakażeniom wirusem RS należą przede wszystkim:
- przyspieszony oddech*,
- zaciąganie międzyżebrzy, dołka jarzmowego i przyczepów przepony,
- postękiwanie wydechowe,
- poruszanie skrzydełkami nosa,
- zasinienie wokół ust.
*Liczbę oddechów najlepiej sprawdzić kładąc rękę na klatce piersiowej dziecka i licząc jej uniesienia. Niestety, w stresie nierzadko rodzice „na słuch” liczą wdech i wydech oddzielnie, uzyskując 2 razy wyższy wynik. Ponadto pamiętajcie, aby oddechy liczyć przez minutę (a nie np. 10 sekund i przemnażać przez 6) ponieważ maluszki oddychają bardzo nieregularnie i taki pomiar mógłby być znacznie zafałszowany.
Zapalenie oskrzelików, zgodnie z wytycznymi, rozpoznaje się wyłącznie na podstawie tzw. „kliniki”, czyli wywiadu i badania przedmiotowego. (Natomiast RSV można potwierdzić odpowiednim testem).
Warunkiem rozpoznania ZO jest:
- wiek < 2. roku życia,
- objawy duszności wydechowej o różnym nasileniu z towarzyszącymi zmianami osłuchowymi nad polami płucnymi takimi jak świsty (objaw obturacji – zwężenia oskrzeli) i/lub trzeszczeniami i rzężeniami drobnobańkowymi,
- objawy przeziębienia (ostrej infekcji górnych dróg oddechowych) poprzedzającego wystąpienie objawów z poprzedniego punktu (zajęcia dolnych dróg oddechowych).
Do samego rozpoznania ZO nie jest konieczne uzyskanie pozytywnego wyniku testu w kierunku wirusa RSV, a w przypadkach łagodnego przebiegu nie ma potrzeby wykonywania badań krwi ani RTG klatki piersiowej. Według aktualnych zaleceń badania te zleca się wyłącznie w razie niejasnego rozpoznania lub podejrzenia powikłań.
Natomiast badanie w kierunku RSV (wymaz z nosogardła) należy przeprowadzić w razie rozpoznania ZO u dzieci, które w ramach profilaktyki co miesiąc otrzymują paliwizumab, gdyż w przypadku uzyskania dodatniego wyniku przerywa się tę profilaktykę. Jest to uzasadnione tym, że ryzyko ponownego zakażenia RSV w tym samym roku jest bardzo małe. Również w trakcie hospitalizacji mogą być pobierane wymazy. Robi się to głównie w celach epidemiologicznych (by izolować pacjentów dodatnich i w miarę możliwości nie kłaść ich z tymi RSV ujemnymi).
Rozpoznanie RSV i co dalej?
- Po rozpoznaniu, najważniejszym jest ustalenie czy pacjent wymaga hospitalizacji czy może zostać w domu. Tu decyzja zależy od lekarza – podejmuje ją na podstawie stanu dziecka, współpracy z rodzicami, aktualnej sytuacji i okoliczności.
- Natomiast niezależnie od tego gdzie, to leczenie ZO jest tylko i wyłącznie objawowe. Nie ma specyficznych leków przeciwwirusowych.
W zasadzie żadne leki nie są rutynowo zalecane – czasami, w przypadku wskazań u konkretnego pacjenta mogą być zalecone np. leki wziewne czy sól hipertoniczna w nebulizacji (ta ostatnia ma udowodnioną skuteczność tylko u pacjentów SOR/IP – zmniejsza ryzyko hospitalizacji, ale i tak są to dane niskiej jakości).
- Niektórzy pacjenci będą też wymagać tlenoterapii.
- Natomiast najważniejsze są prawidłowe nawodnienie i oczyszczanie dróg oddechowych z wydzieliny i głównie te czynności będą zalecone dzieciom leczonym w warunkach domowych.
Niestety, na samej chorobie nie kończą się problemy związane z wirusem. RSV uszkadza nabłonek oddechowy, przez co po przebyciu ZO do około 12.-13. miesiąca życia występuje zwiększone ryzyko nawrotów obturacji (zwężenia) oskrzeli. Dlatego ważne jest, aby w razie kolejnej infekcji poinformować lekarza o przebyciu przez dziecko zapalenia oskrzelików.
Czy można jakoś uniknąć zakażenia RSV?
- Ze względu na drogę szerzenia się zakażenia (kropelkowa) zapobieganie infekcji obejmuje głównie dokładne mycie rąk, a najlepiej ich odkażanie preparatem na bazie alkoholu oraz unikanie chorych osób.
- Wiemy też, że karmienie piersią zmniejsza ryzyko i częstość infekcji dróg oddechowych
- Ponadto niemowlęta i małe dzieci powinny unikać dymu tytoniowego, gdyż szkodliwe substancje w nim zawarte obniżają odporność.
- W profilaktyce infekcji wirusem RS stosuje się gotowe przeciwciało monoklonalne skierowane bezpośrednio przeciwko wirusowi – paliwizumab.
Leczenie RSV
Wskazania do takiego leczenia są indywidualne i obejmują głównie dzieci przedwcześnie urodzone lub z wadą układu krążenia, która powoduje zaburzenia hemodynamiczne.
W Polsce istnieje program lekowy profilaktyki zakażeń wirusem RS, w ramach którego wcześniaki mogą otrzymać ten lek za darmo. Program rozpoczyna się 1 października i trwa do 30 kwietnia. Niemowlętom podaje się maksymalnie 5 dawek leku, minimalnie 3. Odstęp między dawkami wynosi jeden miesiąc.
Do programu lekowego kwalifikowane są dzieci spełniające następujące kryteria:
- wiek ciążowy poniżej 28. tygodnia lub rozpoznana dysplazja oskrzelowo-płucna – dzieci te w momencie rozpoczęcia profilaktyki nie mogą ukończyć 1. r.ż.,
- wiek ciążowy 29-32 tygodnie – dzieci te nie mogą skończyć pół roku w momencie podania pierwszej dawki.
Z ciekawostek, wspomnę Wam jeszcze, że nadal trwają badania nad szczepionką przeciw wirusowi RS, jeden z ośrodków badawczych znajduje się nawet w Polsce. Mam nadzieję, że zakończą się one sukcesem i niedługo hasło „RSV” nie będzie mroziło rodziców maluszków.
Właśnie dzisiaj mój 4 Miesięczny synek ma rsv, ale jesteśmy w domu – inhalacje z berodual i krople wyksztusne. Mamy monitorować jak będzie gorączka i duszności to do szpitala
Moj 2.5 miesieczny synek tez ma rsv, jestesmy w szpitalu, robimy inhalacje z soli fizjologicznej, nebbudu, soli fizji. stężonej
1.5%, olklepywanie i odciaganie śluzu, osluchowo jest czysty. Jak dlugo utrzymuje sie taka infekcja u tak malego dziecka?
Jaki jest czas wystąpienia objawów po kontakcie z chorym? Czy wszystkie dzieci do 3 roku życia zarażają się po kontakcie, czy czasem organizm potrafi zwalczyć wirusa?
U nas to było ok 5 dni od kontaktu i oboje zachorowali. Starsza córka (prawie 2 lata) w domu, a synek (2 miesiace) w szpitalu
My mamy 18 miesięcy. Syn ma RSV. Leczymy się w domu inhalację berodual i nebbud. Suchy kaszel i dużo kataru. Osluchowo czysty.
Córka w czwartek zaczęła kaszleć więc w piątek zawitaliśmy u lekarza:
Osłuchowo czysta czyli inhalacje i flegamina.
W niedzielę byliśmy w szpitalu na kontroli bo dziwny oddech i osłuchowo też czysta a dzisiaj (poniedzialek) byliśmy i rsv plus zapalenie oskrzelikow ZO.
Inhalacje nebbud 0.5 plus berodual 10 kropel 3x dziennie.
Zmiany na plucach jak się pogorszą to mamy iść na szpital. Córka 17 miesięcy. Myślę, że będzie dobrze.
My dzisiaj byliśmy u lekarza, z 8 dniowym dzieckiem. Dziecko zaczęło pokasływac w nocy.Jesteśmy w domu , noworodek ma przepisane NEBU- DOSE 1,5 % I NASIVIN 0,01. Lekarz przepisała flegamina baby 2mg /ml. Ale trochę się boję podać syrop wykrztuśny 8 dniowemu dziecku, co robić? Córka ma trochę katar i czasmi zakaszle. Mamy monitorowac się wrazie pogorszenia i niechęci do piersi. Mamy jechać do szpitala
Nie wolno podawać leków wykrztuśnych tak małemu dziecku. Zmieńcie pediatrę. Takie dziecko nie umie odkasływać jak należy i może się udusić tą wydzieliną. Szalony lekarz.
Syn 6 miesięcy od drugiego dnia Świąt męczący kaszel mokry, katar. Pierwszy test negatywny, osłuchowo w miarę ok, dziś kontrola bo doszła gorączka – test drugi pozytywny. Osłuchowo jest duża poprawa, katar też powoli daje się lepiej odciągać jednak apetyt mniejszy (jest na piersi) i jest bardzo niespokojny.
Mamy laktoferyne kropelki, berodual i neddbud do inhalacji a do nosa nasivin baby.
Mamy być w stałym kontakcie z lekarzem i jak coś będzie nie tak dzwonić.
Trochę się stresuje ….wszędzie chore dzieci
Jak pomoc dziecku zwalczyć wirusa szybciej ?
Córka ma 19 miesięcy i lekarka stwierdziła, że jest trochę za mała na leki mukolityczne. Ale jednocześnie nie zabroniła podawać (w zależności od stopnia nasilenia objawów). A tu kazała podawać flegamine noworodkowi? No jestem w szoku..
Moja córka 6 miesięcy , zaczęło się bardzo szybko i podstępnie . Od rana nie wielki kaszel który wieczorem przerodził się w okropnie mokry kaszel, brak kataru i niechęć do jedzenia . Test wyszedł pozytywnie lekarz zalecił inhalacje z nebbud 2 razy dziennie i tantum verde , karmienie odbywa się na stojąco i bujając tylko wtedy jest w stanie coś zjeść . Już pragnę końca tej choroby
Syn 3 lata, kaszel jest do tego stopnia uciążliwy ze nie jesteśmy w stanie funkcjonować. Kaszle CAŁY DZIEŃ I CAŁĄ NOC, ciagle bez przerwy
To wycisz na noc syropem przeciwkaszlowym. Na pewno wszystko go już boli od tego kaszlenia.
I jakie leki dziecko ma zapisane ? U nas 4latek z takim kaszlem.
Synek zachorował na RSV w 13 m.ż. Przebieg choroby był bardzo ostry, miał zapalenie oskrzelików. Objawy to lejący się z nosa katar, okropne duszące napady kaszlu, w nocy przyspieszony oddech, ogólne rozbicie, gorączka. Zostaliśmy skierowani do szpitala, długo dochodził do siebie i później siadła mu odporność. Przebieg choroby może być naprawdę różny. I też lekarze wspominali, że płuca długo się regenerują po przebytej chorobie.
Czy dziecko dostawalo antybiotyk? Jak sie objawia te ZO? Jakies szmery, furczenie w oskrzelach jest?Płuca u syna doszły do siebie?
U nas skończone 4 miesiące. Druga doba choroby. Zaraził się od starszej siostry, która oprócz nebbudu, ventolinu ma przepisany antybiotyk :/ przed sami 3 doba i już się boję. Test combo pozytywny. Ie mamy natomiast kataru. Może się nie pojawić? Kaszel tez nie jest póki co wielki ale to się pewnie zmieni….
Jak sytuacja u was? Pogorszyło się, czy wychodzicie na prostą ?
U starszej córki katar pojawił się dopiero w 3 dobie.
U nas syn 19 miesięcy i właśnie walczymy z rsv. W dniu pełen energii w nocy męczy go kaszel, wybudza się i płacze. Leki nebbud, berodual nebudise i czopki rectodelt. Oddech w nocy szybki. Jesteśmy w domu ale strasznie się boje. Mam nadzieję że będzie dobrze
Witam, u nas też 4 miesięcznika, dziś 2-3 doba, kaszel mokry. Jak się to u Was dalej rozwinęło? Z testu rsv tak się boje co będzie dalej.
..
My z miesięczną córeczką trafiliśmy do szpitala po tym jak przepisany antybiotyk nie działał a dziecko krztusiło się wydzieliną z buzi. Test RSV pozytywny, dziecko pod tlenem. Jesteśmy już w domu, ale dziecko nadal ma dużo wydzieliny w gardle, którą odciągam katarkiem. Oprócz tego dość głęboko oddycha. Kaszel ok. 3-4 razy dziennie. 2 dni temu lekarz badał dziecko i osłuchowo czysto. Czy po chorobie i pobycie w szpitalu ktoś miał jakieś objawy u dziecka? dziś kończymy tygodniową inhalację berodual, nebbud i sól. fizjo.
katarkiem można odciągać wydzieline z gardla?
Ike razy dziennie był Nebbud i inhalacje z soli robione?
Syn 3 tyg. Problemy z oddychaniem. Przestaje oddychać nawet do 1 min! Obecnie leży na intensywnej pod tlenem.
RSV + . Zaraził się od 2.5 letniej siostry, która gorączkuje ale nie ma problemów z oddechem.
Córka 3 miesiące. W sobotę wystąpił kaszel i lekki katar ale osłuchowo było ok. Dzisiaj poniedziałek jesteśmy w szpitalu, potwierdzony wirus rsv. Mała kaszle i się trochę dusi. Zaraziła się od starszej siostry 5 lat. Mam nadzieję że to szybko minie… i będzie dobrze.
Po jakim czasie wystąpiły objawy u młodszej córki?
Córce (2.5roku) wyszedł dzisiaj pozytywny test na rsv, ma bardzo męczący kaszel. Syn ma 3 miesiące, na razie bez objawów, stąd pytanie- po jakim czasie pojawiały się objawy u rodzeństwa? ( Zakładając, że nie unikniemy zakażenia maluszka)
U nas starsza córka 2 lata kaszel i katar wynik negatywny na RSV, została odizolowana na parę dni od młodszego dwutygodniowego brata. Niestety po paru dniach on kaszel, katar, wylądowaliśmy na izbie stwierdzili że to od kataru i nie nadaje się na oddział. Wróciliśmy do domu a na następny dzień to była trzecia doba kaszlu i kataru, doszła temperatura okropny płacz i duszący kaszel. Wylądowaliśmy w szpitalu z potwierdzonym RSV, mały ma podawane inhalacje z nebud i soli i odciągany. Mam nadzieję, że już nic gorzej się nie rozwinie.