Histerektomia – o co w ogóle chodzi?

Histerektomia, czyli chirurgiczne usunięcie macicy, to jedna z najczęściej wykonywanych operacji ginekologicznych na świecie. Mimo to, wokół tego zabiegu wciąż krąży wiele pytań i mitów – szczególnie dotyczących kobiecości, seksualności i konsekwencji zdrowotnych. W tym artykule omawiam wszystko, co warto wiedzieć: kiedy wykonuje się histerektomię, jakie są jej rodzaje i techniki, jak wygląda rekonwalescencja oraz z czym trzeba się liczyć po zabiegu.

Co to jest histerektomia?

Histerektomia to operacja polegająca na całkowitym lub częściowym usunięciu macicy. Może być wykonana z różnych powodów – od łagodnych zmian jak mięśniaki, aż po konieczność leczenia nowotworu. Zabieg oznacza nieodwracalną utratę płodności – po usunięciu macicy nie ma możliwości zajścia w ciążę, nawet jeśli jajniki nie zostaną wycięte.

Wskazania do histerektomii – kiedy naprawdę trzeba usunąć macicę?

Histerektomia nie jest pierwszą linią leczenia. Zanim lekarz zdecyduje się na taki krok, zazwyczaj próbuje leczenia farmakologicznego lub małoinwazyjnego (np. ablacja endometrium). Operację rozważa się dopiero, gdy inne metody zawiodą lub istnieje poważne zagrożenie dla zdrowia.

Najczęstsze wskazania do histerektomii:

• Mięśniaki macicy – duże, mnogie, szybko rosnące, wywołujące silne krwawienia i bóle.
• Nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych, oporne na leczenie zachowawcze.
• Endometrioza – szczególnie zaawansowana postać obejmująca inne narządy miednicy.
• Wypadanie macicy (prolaps) – zwykle u kobiet po wielokrotnych porodach lub w starszym wieku.
• Nowotwory – rak szyjki macicy, trzonu macicy, jajników lub jajowodów.
• Stan przedrakowy szyjki macicy, gdy inne leczenie nie wchodzi w grę.

Rodzaje histerektomii – zakres zabiegu

W zależności od problemu zdrowotnego i planu leczenia, chirurg może zdecydować o różnym zakresie operacji.

• Histerektomia częściowa (nadszyjkowa) – usunięcie tylko trzonu macicy, szyjka zostaje.
• Histerektomia całkowita – usunięcie trzonu i szyjki macicy.
• Histerektomia całkowita z usunięciem przydatków – dodatkowo usuwane są jajowody i jajniki (może prowadzić do tzw. chirurgicznej menopauzy).
• Histerektomia radykalna – wykonywana w leczeniu nowotworów; usuwa się macicę, szyjkę, górną część pochwy oraz przymacicza i węzły chłonne.
  

Techniki operacyjne – jakimi metodami można wykonać zabieg?

1. Histerektomia przezpochwowa (TVH)

• Macica usuwana przez pochwę, bez cięcia na brzuchu.
• Preferowana przy łagodnych wskazaniach.
• Szybka rekonwalescencja, mniejsze ryzyko infekcji, brak widocznej blizny.

2. Histerektomia laparoskopowa (TLH, LAVH)

• Przez małe nacięcia w powłokach brzusznych wprowadzane są kamera i narzędzia.
• Macica usuwana w całości przez pochwę lub przez jedno z nacięć.
• Wariant LAVH – połączenie laparoskopii z techniką przezpochwową.

Zalety:

• mniejsze dolegliwości bólowe,
• szybszy powrót do pracy i aktywności,
• estetyka (minimalne blizny).

3. Histerektomia brzuszna (TAH)

• Tradycyjne cięcie na brzuchu – stosowana głównie w onkologii lub przy bardzo dużych macicach.
• Dłuższy czas hospitalizacji (3–5 dni) i rekonwalescencji (4–6 tygodni).

Małoinwazyjna histerektomia – dlaczego to ważne?

Eksperci w Polsce wskazują, że laparoskopowe i przezpochwowe techniki są wciąż zbyt rzadko stosowane, mimo że są uznawane za złoty standard w leczeniu wielu schorzeń ginekologicznych.

Korzyści:

• krótszy pobyt w szpitalu,
• szybszy powrót do zdrowia,
• mniej powikłań,
• większy komfort psychiczny.

Czy trzeba się jakoś przygotować?

Tak – przed zabiegiem wykonuje się:

• morfologię i parametry krzepnięcia,
• badania wirusologiczne (HBV, HCV, HIV),
• EKG, grupę krwi,
• cytologię i USG przezpochwowe.

Jeżeli masz jakiekolwiek pytania lub wątpliwości – nie wahaj się ich zadać. Ważna jest także rozmowa z lekarzem na temat:

• rodzaju operacji i zakresu usunięcia,
• ewentualnych skutków hormonalnych (np. menopauzy),
• utraty płodności.

Powikłania – co może się zdarzyć?

Choć większość pacjentek przechodzi zabieg bez problemów, jak każda operacja, histerektomia niesie pewne ryzyko. Wśród potencjalnych powikłań możemy wymienić:

• krwawienie śródoperacyjne,
• uszkodzenie pęcherza lub jelit,
• zakrzepica żył głębokich,
• zakażenie rany pooperacyjnej,
• w przypadku usunięcia jajników – objawy menopauzalne (uderzenia gorąca, suchość pochwy, spadek libido).

Jak wygląda życie po histerektomii?

Jeśli jajniki zostały zachowane, kobieta nadal ma miesiączki hormonalne (ale nie krwawi, bo nie ma macicy).

Jeśli jajniki usunięto – pojawia się nagła menopauza.

Seksualność po zabiegu nie musi się pogorszyć – wiele kobiet zgłasza wręcz poprawę komfortu współżycia po ustąpieniu dolegliwości bólowych.

Można normalnie żyć, pracować, uprawiać sport i cieszyć się pełnią życia.

Na koniec: kilka słów do Ciebie

Jeśli jesteś w sytuacji, w której lekarz sugeruje Ci histerektomię – proszę, nie bój się pytać. Zasługujesz na pełną wiedzę, spokój i decyzję podjętą w zgodzie z Tobą. Usunięcie macicy to nie koniec kobiecości. To często początek nowego, spokojniejszego rozdziału bez bólu, krwawień i niepokoju.