Przyczyn problemów z karmieniem piersią jest bardzo wiele. W tym artykule chciałabym poruszyć szerzej tematykę wpływu fizyczności dziecka na możliwe problemy z karmieniem. Wśród najczęściej diagnozowanych u fizjoterapeutów dziecięcych problemów jest asymetria ułożeniowa oraz nieprawidłowa dystrybucja napięcia mięśniowego. Asymetria została opisana szerzej w artykule. Tym razem zajmę się problemami z dystrybucją napięcia mięśniowego.
Nieprawidłowa dystrybucja – czyli jaka?
O napięciu mięśniowym można mówić wiele. Tym, co warto bezwzględnie zaznaczyć jest to, że każdy z nas od urodzenia ma określone napięcie mięśniowe. Ta cecha zostaje z nami do końca życia i może nas predysponować do różnych rzeczy, np. kariery sportowca lub… kanapowca. 🙂
Napięcie mięśniowe może mieścić się w szeroko rozumianej normie. Może też być lekko obniżone, podwyższone lub nierównomiernie rozmieszczone w ciele. To, co jest ważne, to obserwacja przez specjalistę, jak określone napięcie mięśniowe wpływa na rozwój dziecka. Zwraca on też uwagę jak dziecko radzi sobie z pokonywaniem siły grawitacji i z wykonywaniem określonych czynności.
Problemy z dystrybucją napięcia mięśniowego polegają w skrócie na tym, że napięcie w różnych częściach ciała jest nierównomiernie rozłożone (nie jest takie samo lub zbliżone).
Jak rozpoznać nieprawidłową dystrybucję napięcia mięśniowego u dziecka?
Dziecko z takim problemem często prezentuje nadmierną aktywność wyprostną tylnej taśmy ciała (prostowniki szyi i pleców), a ma za mało aktywne mięśnie zginacze (np. mięśnie brzuszka). Powoduje to prężenie i odginanie się dziecka do tyłu. Warto wtedy na pewno wykluczyć skrócenie wędzidełka podjęzykowego i refluks. Niemowlaki często mają w takim przypadku również napiętą obręcz barkową, co może objawiać się mało widoczną wizualnie szyją.
Dzieci z nieprawidłową dystrybucją napięcia mięśniowego, słabo tolerują też pozycje zgięciowe, noszenie w pozycji fasolki, zginanie nóżek podczas leżenia na plecach, lub nadmiernie podnoszą główkę, gdy leżą na brzuchu. W związku z tym mogą również doświadczać trudności podczas ssania piersi. Dlaczego?
Karmienie piersią dzieci z nieprawidłową dystrybucją napięcia mięśniowego
W większości pozycji do karmienia piersią, głowa i szyja powinny być ustawione w pozycji pośredniej, aby dziecko mogło skutecznie złapać brodawkę z otoczką. U maluszka, który odgina się do tyłu, taka pozycja jest niekiedy bardzo trudna do osiągnięcia. Gdy głowa i szyja jest w dużym odgięciu, zaburzona jest praca języka. Wiąże się to z osłabieniem skutecznego i bezpiecznego odruchu ssania i połykania.
Karmienie w tej pozycji to zwiększony wydatek energetyczny dla niemowlaka ale też dla mamy, która musi dostosowywać swoją pozycję do dziecka i często trwać długi czas w niekomfortowym dla siebie ułożeniu.
Dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym
Kolejną grupą dzieci diagnozowanych przez fizjoterapeutę są dzieci z obniżonym napięciem mięśniowym, którym trochę trudniej jest pokonywać siłę grawitacji. Czasami zdarza się, że dzieci z tego typu problemem, nie mają siły ssać w pozycjach zbyt horyzontalnych (na płasko). Lepiej natomiast radzą sobie z pobieraniem pokarmu lekko spionizowane.
Pozycje, które warto wypróbować, aby bardziej zaktywizować dziecko z obniżonym napięciem, to pozycja biologiczna lub pozycja spod pachy.
Rola fizjoterapeuty
Jeśli okaże się, że przyczyną bądź jedną z przyczyn zaburzeń karmienia piersią jest fizyczność dziecka, rolą fizjoterapeuty jest poinformowanie o tym rodzica i wdrożenie czynności terapeutycznych. Ważny w tym przypadku będzie instruktaż przyjaznej pielęgnacji dziecka, tak aby nie pogłębiać u dziecka nieprawidłowych wzorców. Fizjoterapeuta może też zalecić pozycje, w jakich dziecko powinno przebywać aby znormalizować dystrybucję napięcia mięśniowego.
Co warto podkreślić, ćwiczenia powinny być dobrane adekwatnie do potrzeb dziecka, jak i możliwości odwzorowania ich przez rodzica. W niektórych przypadkach najskuteczniejszą interwencją będzie podjęcie stałej fizjoterapii.
Autorem artykułu jest Alicja Wojtasiewicz (Instagram: oczkoblog.fizjoterapeuty) – fizjoterapeutka dziecięca, terapeutka widzenia słabowidzących
Emila Malczewska
