Krwawienia z nosa u dzieci zdarzają się stosunkowo często, najczęściej w grupie wiekowej 6-8 lat, sporadycznie przed ukończeniem 2. rż. Są związane z przerwaniem ciągłości naczyń i śluzówki nosa. Mogą być wynikiem urazu (dłubanie w nosie!, złamanie nosa), stanu zapalnego lub wysychania błony śluzowej nosa. Do rzadkich przyczyn należą zalegające ciało obce lub guz nosa czy nosogardła. Czasem mogą być efektem ogólnoustrojowej choroby, ale o tym później.
To, co krwawi najczęściej, bo w aż 90% przypadków, to znajdujący się w przedniej części nosa (a konkretnie przegrody) splot naczynek zwany splotem Kiesselbacha. Krwawienia z części tylnej występują dużo rzadziej, często są związane z urazami twarzowo-czaszkowymi i zwykle są poważniejsze.
Krwawienia z nosa u dzieci na ogół nie są groźne, ustępują samoistnie i wymagają minimalnej interwencji.
Co robić przy krwawieniu z nosa u dziecka?
- Posadź dziecko i przechyl jego głowę do przodu (nie do tyłu!*).
- Jeśli dziecko słabo się czuje, można je położyć na boku, ale nigdy na wznak!*
- Uciśnij mocno skrzydełka nosa i przytrzymaj kilka minut – pomoże to w zatrzymaniu krwawienia.
- Możesz przyłożyć zimny okład na nasadę nosa lub kark dziecka – spowoduje to skurcz naczyń i pomoże zmniejszyć krwawienie.
*Dlaczego nie należy przechylać głowy do tyłu?
Bo choć może się wydawać, że krew wówczas nie leci, to jest inaczej. Spływa po tylnej ścianie gardła, co może spowodować krztuszenie się dziecka i zachłyśnięcie. Nawet jeśli krew nie trafi do dróg oddechowych, będzie połknięta przez dziecko.
A obecność krwi w przewodzie pokarmowym może skutkować bólem brzucha, wymiotami, fusowatymi wymiotami czy czarnym zabarwieniem stolca, co dodatkowo może utrudnić diagnostykę i rozróżnienie izolowanego krwawienia z nosa od takiego, któremu towarzyszy krwawienie z przewodu pokarmowego.
Co jeśli powyższe postępowanie nie pomaga i krew nadal leci?
Należy zgłosić się do lekarza – najlepiej laryngologa. Zdaję sobie sprawę z tego, że nie łatwo „od ręki” dostać się do lekarza specjalisty, w tym do laryngologa. Dlatego w praktyce najczęściej będzie to SOR szpitala z oddziałem laryngologicznym. I aktywny krwotok z nosa jest podstawą, żeby się do szpitala udać.
Natomiast samo to, że krew leciała dziś rano albo wczoraj wieczorem, ale sama szybko przestała wskazaniem do zgłoszenia się do szpitala nie jest.
Co zrobi laryngolog?
Po pierwsze oczyści jamy nosa i postara się uwidocznić miejsce krwawienia a następnie je zatamować. Sposobów jest kilka:
- miejscowe założenie środka zatrzymującego krwawienie (hemostatycznego) – gąbki, spongostanu;
- założenie tamponady przedniej, czyli setonów nasączonych środkiem hemostatycznym;
- przyżeganie krwawiącego naczynka azotanem srebra;
- elektrokoagulacja krwawiącego naczynka (może wymagać znieczulenia ogólnego);
- w szczególnych przypadkach i masywnych krwawieniach założenie tamponady tylnej, lub zabiegowe hamowanie krwawienia – będzie zawsze wymagało znieczulenia ogólnego.
Krwawienia z nosa – badania dodatkowe
Czy krwawienie z nosa wymaga wykonania dodatkowych badań? To zależy. Po pierwsze od stanu ogólnego. Jeśli dziecko jest w złym stanie, jest po urazie, wtedy przyczyną może być poważniejsza.
Natomiast w przypadku dzieci ogólnie zdrowych, którym nic nie dolega, poza tym, że zakrwawiły z nosa, postępowanie diagnostyczne będzie zależało od danych z wywiadu:
- Czy to pojedynczy epizod czy krwawienia są częste/nawracające?
- Czy krwawienia są zawsze z jednej dziurki czy z obu, a jeśli z jednej to czy z tej samej?
- Czy dziecko dłubie w nosie? (warto zwrócić uwagę na paznokcie)
- Czy dziecko łatwo się siniaczy, długo krwawi po zranieniu?
- Czy dziecko nie ma obciążonego wywiadu rodzinnego w kierunku skaz krwotocznych?
- Czy nie przyjmuje leków zmniejszających krzepliwość krwi?
- Czy dziecko ma alergię?
- Czy dziecko nie jest ostatnio osłabione, nie męczy się szybko?
Oraz badania lekarskiego:
- Czy dziecko nie jest blade, nie ma na skórze wybroczyn, podbiegnięć krwawych?
- Czy nie ma powiększonych węzłów chłonnych?
- Czy nie ma powiększonej wątroby?
- Czy ma prawidłowe ciśnienie tętnicze?
Biorąc pod uwagę te objawy przedmiotowe i podmiotowe lekarz może zadecydować o konieczności wykonania badań, np.
- morfologii krwi,
- oceny układu krzepnięcia,
- oceny funkcji wątroby,
- RTG twarzoczaszki,
- USG jamy brzusznej,
- pomiarów ciśnienia tętniczego,
- i innych.
Podsumowując – jeśli niepokoją Cię krwawienia z nosa u Twojego dziecka, warto skonsultować się z pediatrą – wstępnie oceni jaka może być ich przyczyna i w razie konieczności skieruje na badania diagnostyczne lub do laryngologa.