W większości przypadków inhalatora używamy kilka razy do roku, przez co większość czasu spędza zamknięty w etui lub w innym miejscu do tego przeznaczonym. Aby utrzymać efektywność urządzenia, a przy tym zadbać o bezpieczeństwo chorego, konieczne jest regularne i odpowiednie czyszczenie. W tym artykule przyjrzymy się pytaniom dotyczącym tego kiedy i jak powinno się czyścić inhalatory, a także czy stosować alkohol medyczny do czyszczenia klasycznych inhalatorów tłokowych (kompresorowych, pneumatycznych) oraz inhalatorów membranowych (mesh, siateczkowe).
1. Kiedy czyścić inhalator?
Czyszczenie inhalatora powinno być rutynową praktyką po zakończonej nebulizacji, dzięki czemu unikniemy gromadzenia się bakterii, grzybów i resztek leku, które mogą wpływać na skuteczność terapii. W przypadku inhalatorów tłokowych producenci zalecają myć osprzęt przed i po każdym zabiegu. Osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak astma czy POChP, mogą być bardziej narażone na infekcje, więc powinny być szczególnie skrupulatne w utrzymaniu czystości swoich inhalatorów.
2. Jak czyścić inhalator?
Aby skutecznie odpowiedzieć na to pytanie musimy podzielić inhalator na poszczególne elementy. Urządzenie tworzące sprężone powietrze nazywamy potocznie inhalatorem, natomiast pojemnik na lek wraz z rozpylaczem określamy mianem nebulizatora.
W przypadku czyszczenia urządzenia, używa się miękkich i suchych szmatek do jego wytarcia. Natomiast w kwestii osprzętu czyli nebulizatora, maski, ustnika czy końcówki do nosa producenci mają zdecydowanie więcej zaleceń, ponieważ te elementy mają styczność z lekami oraz samym chorym. Po zakończonym zabiegu, nebulizator powinien zostać rozłożony, a rozpylacz wyjęty. Te elementy wraz z maskami, ustnikiem czy końcówką do nosa przemywamy bieżącą wodą lub wodą z dodatkiem bezzapachowego i delikatnego środka myjącego. Następnie możemy zanurzyć je np. w gorącej wodzie. Dodatkowo, po umyciu, należy wszystko pozostawić do wyschnięcia.
Należy pamiętać by niczego nie wycierać! Oddziaływanie elektrostatyczne może prowadzić do osiadania się leku na akcesoriach podczas kolejnych nebulizacji.
Umycie rurki łączącej inhalator i pojemnik na lek nie jest wskazane ze względu na jej średnicę i długość. W przypadku kiedy dojdzie do umycia przewodu powietrznego należy go podłączyć do inhalatora i włączyć urządzenie. Dzięki temu sprężone powietrze wysuszy dokładnie rurkę.
W przypadku inhalatorów z membraną producenci zalecają wlać do pojemnika na lek wodę bez kamienia, demineralizowaną lub destylowaną. Po zamknięciu pokrywy należy delikatnie potrząsnąć i wylać pozostałość wody. Następnie ponownie wlać wodę i czyścić inhalator poprzez włączenie urządzenia w normalnym trybie lub jeśli posiada, w trybie czyszczącym. Po zakończonym procesie wylewamy pozostałości i pozostawiamy otwartą głowicę do wyschnięcia. Podobnie jak w przypadku inhalatorów tłokowych nie wycieramy pojemnika na lek.
3. Czy wyparzać zestaw do nebulizacji?
Niektórzy producenci zalecają wyparzanie elementów służących do nebulizacji. O ile w przypadku inhalatorów membranowych wyparzenie jest absolutnie zakazane, tak w przypadku inhalatorów tłokowych zaleca się wyparzać elementy przed użyciem. To szczególnie istotne, gdy inhalator był używany przez kilka osób lub jest współdzielony. Wyparzanie pomaga zniszczyć większość drobnoustrojów. Wyparzanie można przeprowadzić, gotując niektóre elementy inhalatora przez kilka minut. Jednak nie wszystkie inhalatory nadają się do wyparzania, dlatego zawsze warto sprawdzić instrukcje producenta.
4. Czy stosować alkohol medyczny?
Alkohol medyczny to popularny środek dezynfekujący, ale jego stosowanie przy czyszczeniu inhalatorów jasno określa się w instrukcjach obsługi. W przypadku inhalatorów membranowych i tłokowych, producenci zazwyczaj odradzają korzystanie z alkoholu, ponieważ może to uszkodzić delikatne elementy, takie jak membrana, uszczelki lub może negatywnie wpływać na elementy plastikowe.
Podsumowując:
Czyszczenie inhalatorów to kluczowy element utrzymania zdrowia i skuteczności terapii. Dbanie o higienę urządzenia zgodnie z zaleceniami producenta jest niezbędne dla skutecznego utrzymania inhalatora w czystości. W przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Jaki inhalator wybrać? Odpowiedź znajdziesz w artykule.
Źródła:
National Asthma Council Australia. (2022). „Inhaler technique for people with asthma or COPD.” https://www.nationalasthma.org.au/living-with-asthma/how-to-videos/inhaler-technique
American Lung Association. (2022). „How to Use an Inhaler.” https://www.lung.org/lung-health-diseases/lung-disease-lookup/copd/diagnosing-and-treating/how-to-use-inhaler
Respiratory Therapy Zone. (2022). „How to Clean Your Nebulizer Machine.” https://www.respiratorytherapyzone.com/how-to-clean-your-nebulizer-machine/
Cates CJ, Welsh EJ, Rowe BH. (2013). „Hold the inhaler one way–it’s the rate that matters in asthma.” Cochrane Database Syst Rev, (4), CD003170. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6483007/
Nicole Sochacki-Wójcicka