„Każda pacjentka to była dla mnie inna historia.” Strata ciąży oczami położnej

1. Natalio, czy pamiętasz pierwszą stratę, której byłaś świadkiem?

Dobrze pamiętam mój pierwszy kontakt z pacjentką, która właśnie straciła ciążę. Była to ciężarna w pierwszym trymestrze, około 10 tygodnia ciąży. Lekarz w trakcie badania USG stwierdził u jej dziecka brak czynności serca. Później wszystko działo się bardzo szybko. Poranny obchód, badanie i podanie leków, które miały przyspieszyć poronienie. W godzinach popołudniowych usłyszałam dzwonek z sali tej pacjentki. Chwilę wcześniej wyszła do toalety, a kiedy weszłyśmy na salę, od razu zorientowałyśmy się, co się przed chwilą wydarzyło. Był to mój pierwszy kontakt ze stratą tego rodzaju. 

2. Co czułaś w tamtym momencie? Czy potrafisz opisać, co było dla Ciebie najtrudniejsze?

Najtrudniejsze w tej sytuacji było to, by przekazać pacjentce, że to już, że to już się dzieje i nie ma odwrotu, a za chwilę czeka ją zabieg wyłyżeczkowania jamy macicy. Ja i towarzysząca mi wtedy położna, miałyśmy świadomość jak wiele zadań i procedur mamy do wykonania. Jednocześnie chciałyśmy otoczyć pacjentkę jak najlepszą opieką i wsparciem. Było bardzo trudno pogodzić te dwie rzeczy. Podzieliłyśmy zatem między sobą zadania podczas przygotowywania pacjentki do zabiegu.

3. Chcąc jak najlepiej zaopiekować się pacjentką, musiałaś wiedzieć w jaki sposób do niej dotrzeć, jak możesz z nią rozmawiać. Czy wszystkie pacjentki po stracie, którymi się opiekowałaś zachowywały się w podobny sposób? 

Po jakimś czasie pracy na tym oddziale, potrafiłam od razu poznać kobietę po stracie. Najczęściej są to pacjentki wycofane, skryte, często zapłakane. Rzadko chcą rozmawiać o sytuacji, która je spotkała. Patrząc na nie ma się wrażenie, że się wstydzą i obwiniają za to, co się właśnie stało, za całą sytuację. A przecież nie są niczemu winne. Zdecydowana większość poronień dzieje się z przyczyn niezależnych od kobiety.  

Zdarzają się też pacjentki, które jak najszybciej chcą przejść do porządku dziennego, zapomnieć o tym, co je spotkało. Sprawiają wrażenie, że cała sytuacja nie ma na nie wpływu. Taką pacjentkę też pamiętam. Nie stosowała się do naszych zaleceń i robiła wszystko, by jak najszybciej wyjść ze szpitala, by wrócić do codzienności, wyjechać na wakacje i zapomnieć o tym, co przeszła. To był jej sposób na poradzenie sobie z emocjami. 

Można zauważyć pewne mechanizmy radzenia sobie w sytuacji straty, jednak każda z tych pacjentek potrzebuje indywidualnego podejścia. 

4. Co było najważniejsze dla Ciebie jeśli chodzi o opiekę nad taką pacjentką? Na czym najbardziej się skupiałaś?

Dla mnie pacjentka to nie był tylko numer księgi głównej. Każda pacjentka to była dla mnie inna historia, często długa i trudna, wymagająca indywidualnego podejścia. Czas i obecność to były najlepsze rzeczy jakie mogłam dać kobiecie w pierwszych momentach po stracie. Później wsparcie i wskazówki, co robić dalej, jak sobie poradzić. 

5. Opowiedz proszę, w jaki sposób Twoje odczucia zmieniały się wraz z nowymi doświadczeniami. Czy po jakimś czasie było Ci łatwiej radzić sobie z emocjami? 

Jako młoda położna o poronieniach wiedziałam  tyle, ile przeczytałam w podręcznikach akademickich, czy usłyszałam na zajęciach podczas studiów położniczych. Jednak jak to w życiu bywa, teoria a praktyka na oddziale to zupełnie dwa różne światy. Już po pierwszym kontakcie ze stratą wiedziałam, że to, jak sobie poradzę z moimi odczuciami, zależy przede wszystkim ode mnie. 

Początkowo czułam strach, bo nie wiedziałam z czym się mierzę i jak sobie z tym radzić.     Z czasem pojawił się smutek, pustka i  żal, a czasami była nawet złość. W chwilach, gdy jesteś świadkiem straty, najczęściej towarzyszy głównie poczucie panującej niesprawiedliwości i jest to uczucie, z którym trudno sobie poradzić. 

Na oddziale z taką specyfiką, nigdy nie pracowało się łatwo. Wobec straty nie da się przejść obojętnie i wrócić do porządku dziennego. To zostaje w człowieku już na zawsze. 

6. Czy wiedziałaś wtedy o jakiejkolwiek formie pomocy psychologicznej dla personelu medycznego ? Może wsparciem były dla Ciebie koleżanki z oddziału?

Na oddziale czasami rozmawiało się o sytuacjach, które miały miejsce danego dnia.  Rozmawiało się głównie o pacjentkach, o tym, co można zrobić lepiej, by usprawnić pracę na oddziale.  Natomiast o pomocy, czy wsparciu psychologicznym dla personelu nie mówiło się wcale. Był to wręcz temat tabu. Na szczęście w obecnych czasach zmienia się to ku lepszemu i pojawiają się szkolenia oraz programy wsparcia psychologicznego.

Dziś już nie pracuję na tym oddziale, ani w tym szpitalu. Myślę, że los tak chciał. Mimo to tęsknię za tą pracą. Lubiłam ją i spełniałam się w niej. Wiele się tam nauczyłam i wiele doświadczyłam. Nadal pracuje w szpitalu, tyle, że innym i na innym oddziale.

7. Co Twoim zdaniem jest najważniejsze w pracy położnej, która na co dzień zajmuje się pacjentkami po diagnozie poronienia?  

W zawodzie położnej kluczową rolę odgrywa empatia. Uważam, że jest ona szalenie ważna, bez niej szybko można się wypalić. Nikt cię nie nauczy empatii na studiach, czy w szkole. Uczy cię życie i doświadczenie, a pokora pomaga znieść trudne sytuacje, które na ciebie spadają, a na które nie masz wpływu. 

Niezwykle ważne jest też to, by zadbać o swoje emocje. Patrząc na dzisiejsze trudne czasy, życzę sobie i moim koleżankom wsparcia i zaplecza psychologicznego. Uważam, że wielką siłą i odwagą jest mówienie o tym co nas boli i dotyka. W końcu wszyscy jesteśmy tylko ludźmi.  

Fundacja Medycyny Prenatalnej im. Ernesta Wójcickiego organizuje szkolenia dla personelu medycznego dotyczące prawnych aspektów postępowania w przypadku poronienia i martwego urodzenia oraz komunikacji z pacjentką. Zapewnia również bezpłatną pomoc psychologiczną dla medyków.