Sprawdź, ile powinnaś ważyć (i ile możesz przytyć) w ciąży

• Jeśli masz nadwagę oznacza to, że Twój organizm zmagazynował potrzebne zapasy tkanki tłuszczowej na czas ciąży.
• Nastomiast w jeśli masz niedowagę, powinnaś przytyć, by zgromadzić niezbędny do utrzymania ciąży i karmienia piersią zapas energetyczny.

Warto jednak wiedzieć, że przyrost wagi w ciąży to nie tylko gromadzona tkanka tłuszczowa i rozwijający się w macicy płód. Zanim brzuszek stanie się widoczny, organizm zacznie gromadzić w sobie płyny i rozpocznie rozwój gruczołów mlecznych, co spowoduje widoczne już od 2 miesiąca ciąży powiększenie piersi. Oprócz rozwijającego się płodu również sama macica, zapewniająca mu odpowiednie środowisko, powiększa swoje rozmiary i to aż 50-krotnie.

Do tego musimy doliczyć również ciężar wód płodowych i łożyska, przez które płód pobiera substancje odżywcze od matki. To wszystko powoduje, że waga kobiety w ciąży rośnie, ale pod żadnym pozorem nie należy mieć z tego powodu wyrzutów sumienia lub kompleksów – o ile oczywiście przyrost wagi w ciąży nie zacznie przekraczać prawidłowego limitu.

Co składa się na kilogramy ciążowe?

W ostatnich miesiącach ciąży na wagę przyszłej mamy składają się:

• ok. 0,5-1,5 kg – powiększone piersi
• ok. 1,5 kg – dodatkowy litr krwi krążącej w żyłach,
• ok. 2-4 kg litry płynów, które zgromadził organizm oraz zapasy tłuszczu stanowiące rezerwę na czas karmienia piersią,
• ok. 1-2 kg – macica (u kobiet niebędących w ciąży waży ona zaledwie 50–70 gramów);
• ok. 0,5 kg – łożysko,
• ok. 1 kg – litr płynu owodniowego,
• ok. 3,5 kg – dziecko.

Jak obliczyć BMI?

Do oceny masy ciała wykorzystuje się Index BMI. Na jego podstawie można oszacować, ile powinnaś przytyć w czasie ciąży.

Jeśli przed ciążą Twoje BMI było: 

• Prawidłowe (BMI: 18,5-24,9) możesz przytyć od 11,5 do 16 kg w ciągu całej ciąży.
• Wskazywało na nadwagę (BMI: 25-29,9) możesz przytyć od 7 do 11,5 kg w ciągu całej ciąży.
• Wskazywało na otyłość (BMI: 30 i więcej) możesz przytyć od 5 do 9 kg w ciągu całej ciąży.
• Wskazywało na niedowagę (BMI mniejsze niż 18,5) możesz przytyć od 12,5 do 18 kg w ciągu całej ciąży.

Wynik BMI otrzymujemy poprzez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat wzrostu podanego w centymetrach.

BMI = masa ciała przed ciążą w kg/wzrost w m)2

Dla przykładu: 58 (kg) : 1.7 x 1.7 (m) = 20.069

W I trymestrze ciąży kobieta może przytyć od 0,5 kg do 2 kg. Zdarza się, że niektóre kobiety na tym etapie ciąży, zamiast przytyć, chudną. Jest to najczęściej spowodowane częstymi mdłościami i wymiotami. Spadek masy ciała nie powinien być jednak większy niż 2 kg. W II i III trymestrze masa ciała powinna przyrastać szybciej, około 0,5 kg na tydzień.

Nadwaga w ciąży

Nadwaga i otyłość w ciąży niesie za sobą cały szereg powikłań ciążowych. Nie dość, że mogą pojawić się takie dolegliwości, jak: bóle kręgosłupa, obrzęki nóg, żylaki, hemoroidy. U ko­biet oty­łych jest więk­sze ry­zy­ko:

• po­ro­nie­nia,
• po­ro­du przed­wcze­sne­go,
• nad­ci­śnie­nia (za­rów­no przed­cią­żo­we­go jak i in­du­ko­wa­ne­go cią­żą),
• cu­krzy­cy cią­żo­wej,
• sta­nu prze­drzu­caw­ko­we­go i rzu­caw­ki,
• przed­wcze­sne­go od­dzie­le­nia się ło­ży­ska,
• wad wro­dzo­nych pło­du (w szcze­gól­no­ści wad cewy ner­wo­wej i wad ser­ca),
• hi­po­tro­fii pło­du (czy­li gor­sze­go wzra­sta­nia),
• ma­kro­so­mii pło­du (czy­li zbyt du­żej masy pło­du, utrud­nia­ją­cej po­ród).

Jeśli mama nie zrzuci po ciąży nadprogramowych kilogramów, u niej również może pojawić się długoterminowa otyłość, a w późniejszym czasie cukrzyca i zmiany miażdżycowe.

Niedowaga w ciąży

Niedowaga w ciąży jest tak samo groźna jak nadwaga. W ciąży nie należy się odchudzać! Zbyt niski przyrost masy ciała wpływa bezpośrednio na ryzyko przedwczesnego porodu i niską masę urodzeniową noworodka (≥ 2,5 kg).

Częściej u dzieci występują zaburzenia oddychania, niedokrwistość. Niska masa urodzeniowa stanowi również czynnik ryzyka chorób w późniejszym wieku dziecka, takich jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby układu krążenia

W przebiegu ciąży dochodzi do zwiększenia dziennego zapotrzebowania organizmu na substancje odżywcze, co jest spowodowane wzrastającymi potrzebami rozwijającego się płodu i łożyska oraz zmianami dokonującymi się w matczynych tkankach i narządach.

Wszystko to prowadzi do zwiększenia podstawowej przemiany materii oraz wzrostu metabolizmu o ok. 20%. W związku z tym ocenia się, że dodatkowy wydatek energetyczny powinien wynosić odpowiednio około : 150 kcal/doba w I trymestrze, 350 kcal/doba w II trymestrze, 350 kcal/doba w III trymestrze, a pod sam koniec ciąży nawet do 500 kcal/dobę.

Źródła:

Jarosz M. 2010. Praktyczny podręcznik dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia.

Świątkowska D. 2012, Poradnik żywienia kobiet w ciąży. Instytut Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii.