Stefan W. Czarniecki
Stulejka, jak wiele innych obszarów ze zdrowia intymnego pozostaje nadal tematem tabu, o którym być może Wasz partner wstydzi się rozmawiać, a namówienie go na wizytę u specjalisty graniczy już z cudem.
Jako partnerki, ale przede wszystkim mamy chłopców, warto byście i Wy rozumiały, że mimo iż to dość poważny problem, to nie zawsze wymaga skomplikowanego leczenia.
Spis treści:
- Czym jest stulejka?
- Jak rozpoznać stulejkę?
- Diagnostyka stulejki
- Leczenie stulejki
- Powikłania nieleczonej stulejki
Czym jest stulejka?
Zacznijmy zatem od podstaw. Stulejka to choroba polegająca na zwężeniu ujścia napletka, co uniemożliwia lub utrudnia odprowadzenie go ponad żołądź prącia, a dokładniej do rowka zażołędnego. Schorzenie to dotyka zarówno małych chłopców, jak i dorosłych mężczyzn – jednak tych drugich zaledwie w 1%.
Wyróżniamy dwa rodzaje stulejki – wrodzoną i nabytą. Przy czym często używa się określenia „nierozciągniętego napletka” zamiast stulejki wrodzonej, by odróżnić ten stan, który występuje fizjologicznie od innych stanów patologicznych.
Stulejka wrodzona (fizjologiczna)
Po urodzeniu następuje naturalne zlepienie wewnętrznej blaszki napletka i żołędzi prącia. W skutek wzrostu prącia i wydzielania wydzieliny napletka (nazywanej mastką lub smegmą) dochodzi do jej kumulacji pod napletkiem i stopniowego oddzielania go od żołędzi.
Opisane procesy zachodzą w 3-4 roku życia chłopca. Dane pokazują, że napletek po urodzeniu można całkowicie odprowadzić u <5% chłopców, natomiast w wieku 3 lat jest to możliwe już u ok. 90% dzieci.
Stulejka nabyta (patologiczna)
Występuje ona u ok. 1% dorosłych mężczyzn, zarówno jako przetrwała stulejka fizjologiczna, jak i stulejka nabyta. Powstaje ona wskutek zwłóknień spowodowanych nawracającymi stanami zapalnymi napletka i żołędzi, urazami tych okolic, nieraz także – w przypadku przewlekłego stanu zapalnego – towarzyszącemu przewlekłemu cewnikowaniu pęcherza moczowego.
Do powstawania stulejki patologicznej przyczyniać się może również agresywna, urazowa masturbacja, źle uregulowana cukrzyca czy siłowe odprowadzenie napletka u dziecka.
Jak rozpoznać stulejkę?
Najbardziej charakterystycznym objawem jest oczywiście brak możliwości odciągnięcia napletka z żołędzi. Dodatkowo występuje wąski strumień moczu oraz rozciąganie i wypełnienie się napletka podczas oddawania moczu. Zaniepokoić powinny też częste zakażenia układu moczowego, a przy stulejce nabytej może powodować bolesne stosunki płciowe.
Diagnostyka stulejki
W diagnostyce stulejki kluczową rolę odgrywa wywiad lekarski oraz badanie przedmiotowe wykonane w gabinecie urologicznym.
Leczenie stulejki
Teraz kwestia pewnie najbardziej Was interesująca: leczenie stulejki opiera się na leczeniu zachowawczym oraz zabiegowym.
Leczenie zachowawcze, które najpewniej nie doprowadzi do oczekiwanego efektu, polega na stopniowym ręcznym odciąganiu napletka, w celu rozciągnięcia skóry – najlepiej po ciepłej kąpieli. Niestety terapia ta jest mało skuteczna i obarczona ryzykiem wystąpienia powikłań (wytworzeniu zranień pogarszających stulejkę).
Druga z metod to miejscowe stosowanie środków sterydowych w postaci maści przez okres ok. 4-6 tygodni. Ma to sens u małych dzieci, i odbywa się pod nadzorem pediatry.
Leczenie zabiegowe zazwyczaj stosowane jest po zakończonym 2. roku życia dziecka (w przypadku stulejki fizjologicznej), ale może też być przez długie lata odroczone jeśli w skutek stulejki nie pojawiają się powikłania. Możemy wyróżnić dwie metody interwencji.
Obrzezanie
Polega ono na nacięciu zwężonego napletka i usunięciu go w całości. Zabieg obywa się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym i trwa przeważnie poniżej 1 h.
Czas hospitalizacji po takim zabiegu to zazwyczaj jeden dzień u dzieci poddanych znieczuleniu ogólnemu, a dorośli operowani w znieczuleniu miejscowym mogą od razu pójść do domu.
Zabieg jest obarczony niewielkim ryzykiem powikłań i pozwala wyleczyć stulejkę całkowicie poprzez fizyczne usunięcie tkanki, która powoduje problem. Doskonałe efekty daje technika z wykorzystaniem lasera! Zabieg ten u dzieci wykonywany jest przez urologa lub chirurga dziecięcego, a u dorosłych przez urologa.
Plastyka napletka
Zabieg ten polega na nacięciu i poszerzeniu zwężonego ujścia otworu napletka, co pozwala na jego zachowanie. Podobnie jak obrzezanie, plastyka napletka odbywa się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Czas trwania zabiegu również nie przekracza 1 h, jednak po plastyce istnieje ryzyko nawrotu stulejki, a efekty estetyczne są zależne od doświadczenia operatora.
Zabieg ten u dzieci wykonywany jest przez urologa lub chirurga dziecięcego, a u dorosłych przez urologa. Tu także można w technice zabiegowej wykorzystać laser.
Oba zabiegi są zwykle pierwszymi samodzielnie wykonywanymi zabiegami przez młodych specjalistów.
Powikłania nieleczonej stulejki
Przy nieleczonej stulejce możemy spodziewać się dwóch najczęstszych powikłań tej choroby. Jest to załupek oraz zapalenie żołędzi prącia i napletka.
Załupek
Załupek to stan, w którym po odprowadzeniu napletka poza żołądź prącia nie ma możliwości nasunięcia go z powrotem na żołądź. Powoduje on ucisk na naczynia żylne i powoduje obrzęk oraz ból i niedokrwienie żołędzi.
Jest to stan wymagający pilnej interwencji lekarza urologa (lub każdego innego, który zauważy ten stan), ponieważ nieleczony załupek może spowodować martwicę żołędzi prącia.
Odprowadzanie załupka jest jedną z przyczyn długotrwałego krzyku z bólu pacjenta na oddziale ratunkowym w trakcie jego odprowadzania. Manewr odprowadzania załupka może trwać wiele minut, jednak efekt końcowy jest najważniejszy i finalnie przynosi pacjentowi ogromną ulgę, a urologowi satysfakcję i uznanie wśród personelu.
Uznanie może zostać pomylone ze wdzięcznością związaną z zaprzestaniem odprowadzania załupka.
Zapalenie żołędzi prącia i napletka
Spowodowane jest zakażeniem bakteryjnym zalegającej wydzieliny napletkowej. Może powodować obrzęk i ból oraz wypływanie ropnej wydzieliny, a także gorączkę i systemowe osłabienie.
Przeczytaj także:
Autorem artykułu jest dr Stefan W. Czarniecki – specjalista urolog, specjalista urolog, FEBU Ordynator Oddziału Urologii Dyrektor ds. Innowacji HIFU CLINIC Szpital Św. Elżbiety. Profil na Instagramie – @drczarniecki.
Emila Malczewska