14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Cukrzycy. Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna (IDF) postanowiła, że tematem przewodnim na lata 2021-2023 będzie „Dostęp do opieki diabetologicznej”, a tegoroczne hasło ma być skupione wokół edukacji, która chroni nasze jutro.
Czy wiedzieliście, że symbolem świadomości cukrzycy jest niebieskie koło, które zostało przyjęte w 2006 roku podczas rezolucji ONZ na rzecz walki z cukrzycą? Właśnie wtedy choroba ta została uznawana za pierwszą w historii chorobę niezakaźną, która jest „galopującą” przyczyną epidemii XXI wieku. Do dziś właśnie ten znak jednoczy wielomilionową (niestety stale się powiększającą) społeczność diabetyków na całym świecie.
Na cukrzycę chorowali muzycy Elvis Presley i Ella Fitzgerald, pisarze Ernest Hemingway, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Kornel Makuszyński, królowie August III Sas i Michał Korybut Wiśniowiecki, naukowcy i wynalazcy – w tym Thomas Edison. Współcześnie otwarcie o chorobie mówi Tom Hanks, Halle Berry, Nick Jonas, Sharon Stone, Lech Wałęsa, Zbigniew Hołdys, Michał Figurski, prof. dr hab. med. Maciej Małecki.
Szacuje się, że w Polsce z cukrzycą żyje około 3 mln osób (blisko 9% naszej populacji) – z czego 500 tys. nawet o tym nie wie, to sprawia, że choroba nierozpoznana lub niewłaściwie leczona staje się bardzo niebezpieczna, prowadzi do wielu powikłań, niesprawności a nawet przedwczesnej śmierci. Niestety szacuje się, że przy obecnym poziomie wzrostu – na cukrzycę typu 1 i typu 2 – w roku 2030 liczba chorych będzie wynosiła ponad 4 mln.
Dlaczego cukrzyca jest tak niebezpieczna?
Przede wszystkim dlatego, że z powodu przewlekłych powikłań może doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Głównym winowajcą i sprawcą całego zamieszania jest podwyższony poziom cukru we krwi, który początkowo nie daje żadnych dolegliwości! Z tego powodu mówi się, że cukrzyca działa podstępnie i po cichu.
Warto jednak pamiętać, że za większość, bo około 90% przypadków cukrzycy, odpowiada cukrzyca typu 2, a jej głównymi czynnikami są otyłość i brak ruchu, a więc elementy, na które mamy wpływ.
Na niekorzyść tego ryzyka wpływa nie tylko ogromna skala zjawiska, ale powikłania z nią związane, takie jak: zawał serca, udar mózgu, retinopatia, nefropatia.
Dlatego tak ważne jest, byśmy kładli nacisk na właściwą diagnostykę, badanie glukozy, aktywny tryb życia, odpowiednią, zbilansowaną dietę. O regularnych badaniach profilaktycznych powinny pamiętać szczególnie osoby, w których rodzinie wystąpiła cukrzyca, osoby otyłe, mające zaburzenia lipidowe, nadciśnienie tętnicze.
Jakie znaczenie ma edukacja?
W latach ’30 XX w. dr Elliott Joslin sformułował aktualne do dziś stwierdzenie, że „Pacjent z cukrzycą, który wie więcej o swojej chorobie, żyje dłużej”. Do tego warto jeszcze dodać konieczność przestrzegania zaleceń lekarskich, samokontrolę, przestrzeganie zasad prawidłowo zbilansowanej diety, próby redukcji masy ciała, regularny wysiłek fizyczny, dopasowany do całego procesu leczenia.
Kontrola cukrzycy powinna odbywać się bez kompromisów, ale pamiętajmy, że każdy chory ma również prawo do aktywnego życia społecznego i zawodowego. Dlatego w Światowy Dzień Cukrzycy bardzo ważne jest również wsłuchanie się w głos pacjentów i wspieranie ich codzienności z chorobą, które powinno odbywać się na każdym poziomie – poczynając od dostępu do leczenia i kompleksowej opieki.
