Jak powstają bliźnięta?

Jak powstają bliźnięta? Opowiem Wam najpierw, co klasycznie uważano, i jest to w ogromnej mierze prawda, ale… no dobra, o tym „ALE” napiszę na końcu.

Bliźnięta jedno i dwujajowe

Bliźnięta mogą być tzw. jednojajowe (monozygotic) lub dwujajowe (dizygotic). Najłatwiej jest zrozumieć te drugie – mamy dwa jajeczka (z jednego lub dwóch jajników) i dwa różne plemniki. Bliźnięta są do siebie podobne jak każde normalne rodzeństwo, tyle że są w tym samym wieku. Mogą być tej samej płci lub różnej. Po zagnieżdżeniu w macicy każde z bliźniąt ma swój pokoik (worek owodniowy) oraz swoją spiżarnię z jedzeniem (kosmówkę, która potem przekształca się w łożysko). Zatem bliźnięta dwujajowe są zawsze dwukosmówkowe-dwuowodniowe i żyją sobie, w czasie prenatalnym, w błogiej harmonii.

Sprawa się nieco komplikuje przy powstawaniu bliźniąt jednojajowych, ponieważ tego rodzaju bliźniąt mamy wiele typów. Powstają one przez podzielenie się jednego zapłodnionego jajeczka przez jeden plemnik, w pierwszych dniach po zapłodnieniu.

• Jeżeli podział nastąpi od 1 do 3 dnia życia zygoty, to również powstaną bliźnięta dwukosmówkowe-dwuowodniowe. Czyli mimo tego, że będą jednej płci i będą identyczne (mają taki sam materiał genetyczny), to każde będzie miało swój pokoik i swoją spiżarnię.
• Jeżeli podział nastąpi od 3. do 8. dnia po zapłodnieniu, to każde z bliźniąt będzie miało swój pokoik, ale będą mieć wspólną spiżarnię (jednokosmówkowe-dwuowodniowe). Oczywiście jak to rodzeństwo – mogą żyć w zgodzie albo mogą sobie podkradać jedzenie ze spiżarni. Powstaje wtedy typowy dla bliźniąt jednokosmówkowych zespól TTTS, czyli zespół przetoczenia między płodami.
• Jeżeli podział zygoty powstanie po 8 dniu, ale przed 13 dniem od zapłodnienia, to będziemy mieć bliźnięta, które mieszkają w jednym pokoiku i mają jedną spiżarnię (jednokosmówkowe-jednoowodniowe). Nie dość, że mogą sobie podkradać jedzenie, to mogą się zaplątać pępowinami. Wydawałoby się, że to najgorszy rodzaj bliźniąt, a jednak nie…
• Jeżeli podział zygoty będzie po 13. dniu, to powstaną bliźnięta zrośnięte (kiedyś zwane syjamskimi).

Wszystko to wydaje się dość jasne, jeżeli wam raz ktoś to wyjaśni, ale w medycynie (jak w kinie) wszystko może się zdarzyć. Wyobraźcie sobie, że mogą być bliźnięta jednojajowe, które są różne i mogą mieć nawet inną płeć. Takie bliźnięta są ekstremalnie rzadkie, ale jednak są takie przypadki opisane w literaturze medycznej. Najczęściej są to tak zwane chimery. Brzmi jak jakieś science-fiction?

Chimera to organizm, człowiek lub inny gatunek, który ma w sobie dwa rodzaje genetyczne komórek.

Tacy ludzie są miedzy nami i często nawet o tym nie wiedzą. Co więcej – opisano dokładnie 23 przypadki bliźniąt jednokosmówkowych, ale dwujajowych. Według powyższej teorii wydawało by się to nie możliwe – a jednak – i do dziś nie wiadomo jak te bliźnięta powstały.

Jeżeli ktoś z was jest zapalonym naukowcem, to podrzucam wam materiał na Nagrodę Nobla.

Wiecie, że każda matka jest chimerą? Po ciąży do końca życia nosimy w sobie komórki swojego dziecka. To jest odkrycie dość przełomowe, sprzed bodajże 3 lat.

Ciekawostka

Bliźnięta dwujajowe mogą być nawet od dwóch partnerów, wtedy nazywa się to heteropateralną superfecundacją (ale słowo… poznałam je dziś) i uważa się, że dotyczy to 2-5% ciąż dwujajowych.

Ciąże bliźniacze – częstość występowania i prawdopodobieństwa

Bliźnięta monozygotyczne (jednojajowe, identyczne) występują z taką samą częstotliwością na całym świecie – ok. 4 na 1000 ciąż.

Prawdopodobieństwo posiadania bliźniąt identycznych nie jest większe w żadnej grupie społecznej, ani w żadnej rasie. Nie jest też większe, jeżeli mamy bliźnięta w rodzinie. Jedynymi czynnikami ryzyka (bo nie chce tu mówić o czynnikach sprzyjających, bowiem ciąża mnoga, bliźniacza, tym bardziej monozygotyczna jest ciążą wysokiego ryzyka) są – starszy wiek matki oraz metody wspomaganego rozrodu (choć z dotychczas niewytłumaczonych do końca przyczyn).

Za to bliźnięta dizygotyczne – dwujajowe, nieidentyczne (choć mogą być bardzo podobne i nawet całe życie uchodzić za identyczne, do czasu aż ktoś tego fachowo nie zbada) – występują z bardzo zmienną częstotliwością na świecie.

W Nigerii aż jedna na 11 ciąż jest ciążą bliźniaczą (uważa się, że to wynik Yamu – to taki afrykański ziemniak, który ma w sobie dużo fitoestrogenów i jest tam masowo spożywany)!

Natomiast w Japonii ciąże bliźniacze występują najrzadziej – 1:250 ciąż. W białej europejskiej populacji częstość bliźniąt to ok. 20 na 1000 ciąż, natomiast wśród czarnej populacji afrykańskiej jest to dwa razy częściej, tzn. 40 na 1000.

Bardzo ważne jest, żeby dodać, że chodzi tu o pochodzenie (rasę) matki, a nie ojca. Ponieważ ciąże dwujajowe, jak sama nazwa sugeruje, wynikają z powstawania dwóch jajeczek, czyli dwóch owulacji. To czy partner jest biały, czarny, czy jeszcze innej rasy, nie ma tu znaczenia.

Za to rzeczywiście ma znaczenie to, czy w rodzinie występowały bliźnięta, ALE tylko jeżeli były to bliźnięta dwujajowe (nieidentyczne), i tylko w linii żeńskiej. Czyli jeżeli wasz partner ma bliźnięta w rodzinie, to nie macie większego prawdopodobieństwa poczęcia bliźniąt.

Natomiast jeżeli wasza mama, babcia czy ciocia (nieważne czy z rodziny mamy, czy taty) miała bliźnięta, to rzeczywiście macie większe szanse, że u was również dochodzi do hiperowulacji (wielu owulacji) i może dojść do ciąży bliźniaczej dizygotycznej.

Innymi czynnikami sprzyjającymi ciąży bliźniaczej dizygotycznej są:

• leki na niepłodność stymulujące owulację,
• zabiegi na niepłodność, w których transferuje się więcej niż jeden zarodek (zazwyczaj przy IVF, transferowane są dwa zarodki),
• miesiące letnie,
• starszy wiek matki,
• przebytych kilka ciąż,
• wysoki poziom hormonu FSH,
• wysoki wzrost matki,
• BMI powyżej 30.

Natomiast na koniec muszę was pouczyć i sprowadzić na tak zwaną ziemię. Oczywiście z każdej ciąży powinniśmy się cieszyć i mam nadzieję, że nie będzie to źle zrozumiane, ale ciąża bliźniacza nie jest czymś do czego powinniście „dążyć”. To, że na pewno jest to ogromne wyzwanie rodzicielskie, wychować dwie istoty ludzkie na raz, pozostawię jakby na marginesie i wypowiem się w tym temacie medycznie:

Ciąża bliźniacza wiąże się z bardzo dużym ryzykiem wielu powikłań, zarówno ze strony matki jak i płodów. Wady wrodzone są częste w ciążach bliźniaczych.

! 60 % ! ciąż bliźniaczych kończy się przedwcześnie i wiąże się z powikłaniami wcześniaczymi u noworodków. W ciążach bliźniaczych mamy częściej nadciśnienie tętnicze oraz preeclampsie – stan zagrożenia życia matki.

Ciąże bliźniacze (w zdecydowanej większości) kończą się operacją, czyli cięciem cesarskim. Dodatkowo istnieją typowe powikłania ciąży bliźniaczej, jakimi są zespoły podkradania (TTTS czy TAPS) oraz zaburzenia wzrastania jednego lub obu płodów. Jedyną medyczną zaletą ciąży bliźniaczej jest to, że z niewiadomych względów Zespól Downa występuje rzadziej u płodów z ciąż mnogich, niż u tych z ciąż pojedynczych.

Oczywiście super jest mieć dwójkę odchowanych słodkich bliźniąt – kochającego się, równoletniego rodzeństwa i super jest mieć zdrową bliźniaczą ciążę (każdy by tak chciał).

Ale zdecydowanie nie jest super być w ciąży bliźniaczej. I powiem to mimo tego, że być może dostanę od was za to po głowie – nikomu z was ciąży mnogiej NIE życzę, bo życzę wam wszystkim dobrze. Ale jeżeli już bardzo chcecie być w ciąży bliźniaczej, to życzę wam ciążę dwukosmówkową.