Coraz więcej Polaków choruje na nowotwory

4 lutego obchodzimy Światowy Dzień Walki z Rakiem. To niezwykle ważna data w kalendarzu zdrowia, jednak o profilaktyce i czujności onkologicznej należy pamiętać przez cały rok, bo okazuje się, że co roku liczba zachorowań na nowotwory złośliwe lawinowo rośnie.

Eksperci podkreślają, że system opieki onkologicznej powinien być skupiony na kompleksowym i indywidualnym podejściu do każdego pacjenta, dlatego apelują o dostrzeżenie wyzwań, jakie obecnie stoją przed polską onkologią. Ale czy my, pacjenci również możemy jakoś wpłynąć na zahamowanie wzrostu liczby nowotworów diagnozowanych w zaawansowanym już stadium?

Nowotwory złośliwe w Polsce

Każdego roku liczba nowych zachorowań w Polsce systematycznie rośnie. Mówimy o skali tysięcy osób, które otrzymują diagnozę onkologiczną i ponad 100 tysiącach, które umierają z jej powodu. Choroba nowotworowa to nie tylko problem pacjenta, ale również jego najbliższych. Szacuje się, że obecnie w Polsce żyje od 4 do 5 mln osób, których dotyka ten problem.

Najnowsza edycja biuletynu „Nowotwory złośliwe w Polsce” dotycząca danych z 2019 rok wskazuje, że:

„W 2019 roku do Krajowego Rejestru Nowotworów wpłynęły informacje o niemal 171,2 tys. nowych zachorowaniach na nowotwory i 100,3 tys. zgonach z ich powodu.(…)

Nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce powodując w 2019 roku 25,7% zgonów mężczyzn i 23,2% zgonów kobiet. Stanowią one istotny problem zdrowotny przede wszystkim u osób w młodym i średnim wieku (25–64 lat). Zjawisko to jest szczególnie widoczne w populacji kobiet, w której od kilku lat nowotwory są najczęstszą przyczyną zgonów przed 65. rokiem życia, stanowiąc 31,7% zgonów młodych i 46,8% zgonów kobiet w średnim wieku.”

Na jakie nowotwory chorujemy najczęściej?

Według wyżej wskazanego raportu w polskiej populacji mężczyzn:

• najczęstszym nowotworem, który ich dotyka jest rak gruczołu krokowego;
• nowotworem, który generuje największą liczbę zgonów nadal pozostaje rak płuca;
• na trzecim miejscu zachorowań plasuje się rak jelita grubego.

Natomiast w grupie kobiet, Polek:

• najbardziej dominujący jest rak piersi, płuca i jelita grubego (kątnica, okrężnica i odbytnica);
• również wśród kobiet najbardziej śmiercionośne pozostają nowotwory płuca (17,9%), wyprzedzając nowotwory piersi (15,1%);
• niestety niepokojący jest też trend stałego wzrostu umieralności z powodu raka piersi.

Dlaczego coraz częściej chorujemy na nowotwory?

Choroby nowotworowe to współczesne wyzwanie dla naukowców, medyków i dla nas wszystkich. Dzięki badaniom i postępowi w leczeniu, wiemy już, że każdy nowotwór, niezależnie od umiejscowienia, jest chorobą o podłożu genetycznym. Pamiętajcie jednak, że jest różnica między genetycznymi a dziedzicznymi uwarunkowaniami nowotworów.

Niestety istnieje też wiele typów raka, w związku z tym nie możemy wskazać jednej przyczyny powstawania tej choroby. Wyróżniamy jednak kilka grup czynników, które wpływają na ryzyko zachorowalności:

• palenie papierosów, również bierne,
• otyłość i nadwaga,
• nadużywanie alkoholu,
• czynniki środowiskowe,
• narażenie na promieniowanie ultrafioletowe UV, promieniowanie jonizujące,
• wrodzone predyspozycje rodzinne,
• HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) i HSV (wirus opryszczki płciowej) – rak szyjki macicy, wirus zapalenia wątroby typu C – rak wątroby, wirus Epsteina-Barra (EBV) – mięsak Burkitta.

Dlatego pamiętajcie, że dzięki podstawowym zasadom dbałości o nasze zdrowie, mamy szansę zmniejszenia ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej.

Znaczenie profilaktyki

Fundamentalną rolę w prewencji chorób onkologicznych odgrywa profilaktyka. To ona jest krokiem do wczesnej diagnozy i zwiększenia naszych szans na skuteczne leczenie. Dziś nowotwór nie musi oznaczać wyroku, bo wykryty na wczesnym etapie jest skutecznie leczony bądź może przejść w stan choroby przewlekłej.

Profilaktykę dzielimy na:

• Profilaktykę pierwotną – zaprzestanie palenia papierosów, ograniczenie spożywania alkoholu, wprowadzenie zróżnicowanej diety, najlepiej tej w stylu śródziemnomorskim. Aktywny tryb życia i redukcja masy ciała. Warto wspomnieć, że otyłość wielokrotnie zwiększa ryzyko zachorowania

• Profilaktykę wtórną – tzw. programy badań przesiewowych dotyczące np. raka piersi, raka szyjki macicy i raka jelita grubego oraz szczepienia przeciwko HPV.

Nie zapominajcie również o czujności onkologicznej w ciąży. Oko­ło 1:1000 ko­biet w cią­ży za­cho­ru­je na no­wo­twór. Natomiast za no­wo­twór w cią­ży uwa­ża się też cho­ro­bę roz­po­czę­tą do roku po cią­ży – bo wie­my, że prze­cież już w trak­cie cią­ży mu­sia­ła się roz­wi­jać.

Źródło:

Wojciechowska Urszula, Didkowska Joanna. Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w Polsce. Krajowy Rejestr Nowotworów, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy. Dostępne na stronie http://onkologia.org.pl/raporty/ dostęp z dnia 2 lutego 2022 r.