Nicole Sochacki-Wójcicka
Będąc jeszcze w ciąży z Gilbertem, czyli w 2018 roku zaczęłam pisać dla Was cykl pt. „Piękna w ciąży”. W pierwszym artykule „Piękna w ciąży – włosy” poruszyłam temat pielęgnacji i zabiegów fryzjerskich. W kolejnej części „Piękna w ciąży – depilacja” napisałam Wam o metodach depilacji i o tym, czy depilacja w ciąży jest ogólnie zalecana czy nie.
Dziś mam dla Was kolejną część tego cyklu. Razem z moją koleżanką Niną – dermatologiem, opowiemy Wam o tym co się dzieje, z naszą skórą w ciąży. Jak sobie z nią radzić? Co wolno, a czego powinno się unikać.
Chyba zgodzicie się z hasłem, że piękna, zdrowa skóra jest jednym z najważniejszych elementów tego czy same się dobrze czujemy w swoim ciele. W ciąży jednak, skórze stawiane są ogromne wyzwania. Bardzo wiele kobiet ma „problemy” ze skórą w ciąży, naturalne jest, że szukamy rozwiązań. Dlatego rynek kosmetyków „ratujących” naszą skórę w ciąży kwitnie. Tymczasem większość tych problemów to po prostu zmiany, które zachodzą, bo jesteście w ciąży, i po ciąży znikną lub niczym rozstępy pozostawią po sobie ślad. Ślad, którego nie trzeba się wstydzić, bo jest to ślad tego że dałyście nowe życie.
Nie chciałabym jednak abyście tą sytuację bagatelizowały. Gdybym to ja tworzyła wytyczne i zalecenia odnośnie refundacji, to każdej kobiecie w ciąży zaleciłabym konsultację dermatologiczną w I trymestrze. Już Wam tłumaczę dlaczego uważam, że konsultacja u dermatologa w ciąży ma sens. Nie dlatego, że ja w każdej ciąży miałam masę zmian na skórze i kilkukrotnie chodziłam na dermatologiczne konsultacje – choć kto wie, może to jednak główny motywator.
Po pierwsze, ze względu na dużą ilość tzw. „czynników wzrostowych”, które głównie pomagają naszemu dziecku rosnąć, pojawia się na naszej skórze dużo nowych zmian barwinkowych. 99% z nich będzie zupełnie łagodna i kobiety (dość słusznie) je bagatelizują.
Niestety czerniak skóry, jeśli jest to złośliwa zmiana – dzięki tym samym czynnikom wzrostowym będzie rozwijał się kilkukrotnie szybciej. Dlatego taka wizyta, gdzie dermatolog obejrzy naszą skórę w dermatoskopie i nauczy nas na co zwracać uwagę, byłaby idealną profilaktyką tego niestety wcale nierzadkiego złośliwego nowotworu.
Po drugie, kobiety w ciąży niestety czują się zagubione, nie wiedzą co mogą stosować bezpiecznie na skórę a co nie. Taka konsultacja mogłaby być odpowiedzią na ogrom pytań, z którymi borykają się kobiety w ciąży. Idąc tym tokiem myślenia, nie jestem w stanie każdej z Was załatwić konsultacji z dermatologiem na żywo. Ale jestem w stanie załatwić Wam artykuł, który mam nadzieję odpowie na wiele Waszych pytań i nauczy Was „czujności dermatologicznej”.
Ciąża – jak się zmienia nasza skóra w ciąży, co jest fizjologią – wyjaśnia dr n. med. Nina Wiśniewska, dermatolog.
Zmiany fizjologiczne
Zmiany fizjologiczne – czyli takie, które nie mają wpływu na przebieg ciąży i występują prawie u każdej z nas w okresie ciąży.
Hiperpigmentacja skóry
Ściemnienie skóry i okolic błon śluzowych wynikające z podwyższonego stężenia hormonów estrogenów i progesteronu oraz hormonu stymulującego melanocyty (MSH). Najczęściej widzimy w obrębie kresy białej, od spojenia łonowego przez pepęk w postaci ciemnej linii. Ponadto ściemnieniu ulegają otoczki brodawek sutkowych a także okolica anogenitalna, nierzadko pachy, pachwiny czy wewnętrze powierzchnie ud.
Wszystko wraca do normy klika tygodni po porodzie.
Ostuda inaczej zwana melazmą lub chloasmą
Zwykle pojawia się II trymestrze ciąży. Najczęściej zmiany o charakterze przebarwień pojawiają się twarzy. Nie zawsze po opalaniu skóry i ekspozycji na światło słoneczne, dużo ważna jest również predyspozycja genetyczna. Należy przez cały okres ciąży stosować kremy z wysokim filtrem i chronić skórę przed promieniowaniem ultrafioletowym. Z uwagi na lokalizację ostudy możemy podzielić na typy: centralny (zmiany na czole, nosie, nad górną wargą czy brodzie); jarzmowy (policzki); żuchwowy (kąty żuchwy).
Powiększanie się znamion barwnikowych
Niektóre znamiona barwnikowe mogą ulegać powiększaniu na skutek rozciągania skóry. Wiedza ta nie zwalnia nas z konieczności wykonywania badań u dermatologa. Lekarz powinien obejrzeć wszystkie zmiany skórne i jeśli jakiegokolwiek wyda mu się „podejrzane” to bez względu na ciążę czy karmienie piersią znamię takie należy wyciąć i wysłać do badania histopatologicznego.
Czerniak czyli nowotwór złośliwy jest jednym z najczęściej rozpoznawalnych raków w tym okresie. Pamiętaj jeśli jesteś w ciąży lub po porodzie to udaj się na badanie dermatoskopowe. Nie czekaj! Wczesna diagnoza = szybsze wyleczenie.
Rozstępy
Pojawiają się u prawie u 70% kobiet. Rozstępy są wynikiem mechanicznego rozciągnięcia skóry, wzrostu masy ciała, czynników hormonalnych jak i predyspozycji genetycznych.
Świeże rozstępy to zazwyczaj czerwone linie (striae rubrae), starsze przybierają kolor biały (striae albae), stają się bliznami zanikowymi. Najczęściej pojawiają się na brzuchu, pośladkach, udach i piersiach.
Pajączki naczyniowe
Zwiększone stężenie estrogenów w ciąży sprzyja powstawaniu zmian naczyniowych poprzez poszerzenie naczyń krwionośnych. Zazwyczaj obserwujemy na skórze twarzy, szyi, dekolcie czy ramionach.
Rumień dłoni
U około 30% ciężarnych można zaobserwować zaczerwienienie dłoni a nawet naczyniaki w kształcie małych gwiazdek tzw. gwiaździste. Zmiany zazwyczaj ustępują po porodzie.
Żylaki
Ciąża to okres, w którym dowiadujemy się czym są żylaki. Najczęściej występują na kończynach dolnych ale także i okolicy odbytu. Są wynikiem ucisku naczyń żylnych a także pod wpływem gospodarki hormonalnej dochodzi często do rozciągania ścian naczyń.
Hipertrychoza
Inaczej nadmierne owłosienia lub wzmożony porost włosów. Zazwyczaj trwa przez całą ciążę.
Łysienie telogenowe
W ciąży faza wzrostu włosa czyli anagen ulega przedłużeniu. Po porodzie zaś faza anagenu przechodzi w fazę telogenu (faza wypadania włosa) i wówczas mówimy o łysieniu telogenowym. Zazwyczaj występuję około 3-6 miesięcy po porodzie i niestety może trwać nawet rok.
Z uwagi na to, że w samej ciąży włosy stają się lepsze i szybciej rosną to takie łysienie telogenowe uznawane jest za fizjologiczne i nie należy się tym martwić.
Słabsze paznokcie
Paznokcie stają się matowe, kruche i łatwiej ulegają rozwarstwieniu. Często też można spotkać podłużne prążkowanie. Paznokcie też zazwyczaj szybciej rosną niż zwykle.
Nadmierne pocenie
Gruczoły ekrynowe ulegają powiększeniu jak i zaczynają swoją większą aktywność, stąd w ciąży może wystąpić nadmierne pocenie.
Zapalenie dziąseł
Błony śluzowe jamy ustnej w ciąży ulegają rozpulchnieniu i są bardziej unaczynione niż zwykle. Zazwyczaj możemy to odczuć około 2 miesiąca ciąży. U około 80% ciężarnych dziąsła podczas mycia zaczynają delikatnie krwawić najczęściej podczas szczotkowania zębów. Mogą pojawić się bolesne nadżerki.
Guz „nadziąślak” ciężarnych
U około 2% kobiet w ciąży pojawia się tajemniczy guz na dziąśle. Jest to ziarniniak naczyniowy, cechuje go szybki wzrost i i krwawienie podczas naderwania lub próby usunięcia. Może tez pojawić się na wardze albo przy paznokciu . Małe zmiany zazwyczaj się cofają, wiesze wymagają interwencji chirurgicznej.
Pielęgnacja skóry w ciąży
Kąpiel
Zmień zwykłe mydło na emolient – delikatny produkt nawilżająco – natłuszczający, najczęściej w składzie znajdziesz glicerynę, mocznik, wazelinę, ceramidy, masło shea, kakaowe. Kąpiele powinny być krótkie ale codzienne. Woda ciepła – nie za gorąca, bo sprzyja to rozszerzeniu drobnych naczyń w skóre.
Po kąpieli zastosuj emolienty pod postacią balsamów, kremów, mleczek do pielęgnacji skóry. Najlepiej w ciągu 3- 5 minut po zakończonej kąpieli. Jeżeli dokucza ci swędzenie skóry tułowia to szukaj w składzie m.in. mentolu lub polidokanolu czyli substancji przeciwświądowej.
UWAGA – jeżeli masz świąd dłoni lub stóp, nasilający się w nocy, koniecznie zgłoś to lekarzowi bo może to być objaw powikłania ciąży – cholestazy ciężarnych.
Rozstępy
Preparaty na rynku są tak różne i bogate, że nie ma jednego cudownego produktu na rozstępy w ciąży (i w ogóle na rozstępy). Pamietajmy, że najważniejsze są predsypozycje genetyczne. Ale jeśli jesteś w ciąży to pamiętaj, aby nie przybierać na wadze zbyt szybko. Od pierwszych dni ciąży stosuj parę razy dziennie kosmetyk nawilżające skórę.
W składzie szukaj tokoferolu czyli witaminy E, allantoiny, pantenolu, kwasu foliowego, masło shea. Dobrze sprawdzają się także olejki, w szczególności na lekko wilgotną skórę.
Przebarwienia
W ciąży zaleca się stosowanie kremów z filtrem SPF 50. Najbezpieczniejsze są filtry fizyczne czyli tzw. odbijające promienie ultrafioletowe (zawierają m.in. tlenek cynku, dwutlenek tytanu). W ciąży za bezpieczny uznaje się kwas azelainowy, który oprócz działania przeciwtrądzikowego ma działanie rozjaśniające skórę.
Przebarwienia powstałe w ciąży zazwyczaj w ciągu roku po porodzie przy całkowitej fotoprotekcji mają tendencje do zanikania. Jeśli nie jesteś w tej grupie szczęśliwców i jeśli zakończyłaś karmienie piersią możesz udać się na zabiegi z użyciem peelingów chemicznych m.in. z kwasem trójchloocotowym, roztworem Jessnera, kwasem transeksamowym lub zabiegi laserowe.
Zabiegi i substancje przeciwskazane w ciąży
- Zabiegi z użyciem prądu, elektokoagulacja, ultradźwięki, galwanizacja, elektroforeza, jonoforeza, radiofrekwencji (można endermologia).
- Zabiegi laserowe.
- Zabiegi z zakresu medycyny estetycznej w tym mezoterapia, osocze bogatopłytkowe, toksyna botulinowa, wypełniacze, nici, HIFU.
- Witamina A i jej pochodne (retinol, retinal, tretinoina, isotretinoina i inne).
- Ftalany, formaldehyd, toluen – składniki perfum, kosmetyków.
Uwaga: nikt nie testuje kosmetyków na kobietach w ciąży, jeśli taki produkt jest bezpieczny w ciąży to znaczy, że każdy surowiec, jego ilość i stężenie został sprawdzony pod tym kątem i dlatego też został dopuszczony do sprzedaży z takim właśnie przekazem.
*Nowe badania: miejscowe antybiotyki, takie jak klindamycyna lub erytromycyna, są bezpieczne, a także niski procent kwasu glikolowego, kwasu salicylowego, nadtlenku benzoilu (nowo sklasyfikowany w tym roku). Safety of skin care products during pregnancy Pina Bozzo, Angela Chua-Gocheco, MD, and Adrienne Einarson, RN
Autor artykułu: dr n. med. Nina Wiśniewska – profil na Instagramie: @dr_nina__wisniewska_derma
Opracowane na podstawie: Dermatozy ciężarnych. Adam Reich, Monika Heisig, Justyna Szczęch. Polecam genialna lektura dla każdej kobiety w ciąży.
